innova-politics-blog

[innova-politics-blog]

Pablo Arangüena: Socialdemocracia, galeguismo e a herdanza da Ilustración.

Breve Biografía.

Data e lugar de nacemento

Nado en 1973 na Coruña

Estudos

Licenciado en dereito e MBA polo Instituto de Empresa- IE business school

Actividades actuáis

Vice secretario xeral e Voceiro do PSdeG-PSOE

Xerente de Suelo Empresarial de Galicia SL

Colaboracións con medios

Ten colaborado con diversos medios galegos (Radiovoz, V televisión, A Voz de Galicia, etc).

Intro

Coñecín a Pablo Arangüena alá polo ano 2011 nun encontro case clandestino no Hotel Virxe da Cerca. Logo dunhas elección municipais tormentosas, moitos socialistas galegos sentiron que a crise levaba por diante un modelo político e social que tentaba dirixir os esforzos do mercado cara un ideal de redistribución e xustiza social como era o socialismo democrático. Os socialistas galegos, se cabe, con maior desacougo. Logo da perda da Xunta de Galicia a mans de Alberto Núñez Feijoo, o PSdeG camiñaba entre os campos de minas dos localismos e as históricas dificultades para atopar un liderado estable a nivel nacional galego. Non é extraño que un grupo de mozos e mozas, unha nova xeración no socialismo galego, andivese á procura de referentes que deseñaran novos caminos para recuperar o proxecto político socialista galego. Entre eles, Ceferino Díaz alumeaba con luz propia. Referente para moitos do galeguismo socialista herdeiro da transición e do Estatuto de Autonomía, Ceferino era conscente da necesidade de impulsar cambios de futuro no PSdeG. Por aquel entón, propiciou o encontro de referentes locais mozos e mozas e persoas con experiencia e compromiso nun movemento denominado “Novo Proxecto Socialista Galego En Positivo” que a piques estivo de concurir ao congreso de 2013 do PSdeG, pero que o repentino pasamento de Ceferino Díaz non permitiu a condensación do magma político que segundo a súa opinión, tiña que dirixir o futuro do PSdeG. A esta xeración pertenecen entre outros Pablo Arangüena, Martín Seco, Noa Díaz, Raquel Bolaño, Nicolás González Casares, Santiago Pichel, Xose Manuel Pazos ou históricos como o deputado Guillermo Hernández, Jorge Nogueira ….. Un grupo nutrido con presencia a nivel galego que tiña como obxectivo rexenerar o PSdeG e levalo ás súas fontes galeguistas e municipalistas recuperando o mellor patrimonio do PSdeG.

Pablo Arangüena era un dos  integrantes deste movemento. Avogado coruñés con forte raigame familiar de tradición socialista, Arangüena saltou á escea pública por ser o impulsor da denuncia contra o proceso de prexubilacións millonarias da cúpula de Nova Caixa Galicia que levou ao proceso legal que rematou coa condena dos antigos altos cargos da caixa. Nun intre no que medraba a indignación popular polas execucións hipotecarias, os recortes da crise e a dureza dun mercado laboral desatado e con ela o nacemento de novas forzas políticas que tentaban mudar a realidade política de Galicia e España, este feito non pasou desapercibido. A medida que medraba a crise interna dos partidos tradicionais, entre eles, o PSOE e por ende, o PSdeG,  fíxose cada vez máis urxente a renovación de cadros e equipos que ilusionasen cun novo proxecto.

Arangüena, firme defensor do candidato Gonzalo Caballero, a quen apoiou dende os seus inicios políticos, remataría desembarcando, xunto cun nutrido grupo de membros de En Positivo, na nova comisión executiva galega do PSdeG da man de Caballero, ocupando a Vicesecretaría Xeral e a Portavocía da executiva nacional galega.

Hoxe, o entrevistamos na Stoa para falar de política, innovación e cultura democrática.

Cuestionario

1)      Vivimos tempos de aceleración histórica, pero a política segue a ser unha das principáis preocupacións dos cidadáns ¿Cara onde vai a política Pablo?

Os cidadáns están, sobre todo, preocupados porque perciben que a política non funciona todo o ben que debería. As razóns son moitas. O politólogo Peter Meir deixou hai poucos anos un libro póstumo de título bastante gráfico: gobernando o vacío. A imaxe evócame o feito de tratar de soster un montón de area que se escurre entre os dedos. Os problemas do século XXI, coa aceleración que comentas, que é tremenda e sen precedentes, enfróntanse con estructuras políticas do século XIX. O estado-nación e a democracia liberal foron deseñados, no fundamental dos seus elementos (parlamentos, eleccións, constitucións, estados de dereito, divisións territoriais) nese século e evolucionada ata a década posterior á segunda guerra mundial, cando se perfeccionan os estados de benestar europeos. Os problemas globais (ecolóxicos, económicos e de todo tipo) son cada vez máis complexos e enfróntanse con estructuras básicamente nacionais. Por outra banda, o individuo que poderíamos chamar capitalista posmoderno ten características que difiren moito das que podía predicir e desexar o pensamento ilustrado, que confiaba na capacidade de emancipación dos individuos en base ó mínimo común denominador da razón, sendo esencialmente deudor daquela concepción socrática de que o coñecemento (que proporciona a educación) conduce á virtude, cousa posta en dúbida hoxe cando todo coñecemento trata de mercantilizarse e a única virtude universalmente recoñecida tende a ser o consumo individual. As dinámicas posmodernas impulsan á fragmentación en comunidades de interés difíciles de cohesionar mentres que o capitalismo consumista leva a un individualismo hedonista exacerbado. O elemento reflexivo e deliberativo da democracia, que é esencial, queda anulado pola inmediatez e fugacidade da sobredose de información e por esa especie de asamblea permanente que é a combinación de redes e medios, plagados de fake news e posverdade. Non son as mellores condicións para a política, que vai derivando da xestión do común á xestión da diferencia, máis complicada, ademáis de ir normalmente detrás da rápida sucesión dos acontecementos.

2)      Un fenómeno de interese e constante análise política é precisamente o da combinación de identidades políticas diversas e as veces competivas dentro de sistemas políticos clásicos como os estados ou as organizacións supranacionais como Europa ¿Podemos tomar as tensións territoriais en España como síntoma dun problema reconducible a través dunha reforma do rexime constitucional do 78 ou España ten un problema irresoluble como tiveran a España polisinodial dos Austrias e o futuro é o da disgregación das diferentes nacións sen estado? ¿Qué sería preciso Pablo?

O problema territorial de España é difícil de resolver. España tivo un século XIX moi malo, no cal tendeu a debilitar a súa cohesión mentres outros países de Europa a construían. Remítome a Ortega: mentres este país tivo un proxecto de vida en común, que –todo o éticamente discutible que se quera- foi en tempos o imperio, a cousa foi indo, pero en canto ese proxecto esmoreceu sen que a modernidade –outro proxecto colectivo moito máis edificante- acabase de arraigar, os particularismos proliferaron, fortaleceuse o centrífugo. Falta relato colectivo, metas colectivas que vaian máis alá da construcción de infraestructuras, que parece ser a auténtica obsesión nacional. Un país cunha historia tan relevante, cun ámbito internacional de afinidade (Latinoamérica) tan importante e que, ó mesmo tempo, pertence a un proxecto único como o europeo e ten un pé en África, un país cunha potencialidade enorme (miles de kilómetros de costa, condicións idóneas para as enerxías renovables, unha lingua que falan centos de millóns de persoas, etc) debería ser capaz de xerar visións potentes e de futuro. Por outra banda, o café para todos deu de sí o que deu, xa non sirve ben e parece que a profundización no federalismo (na miña opinión asimétrico) podería ser o único camiño. O problema é que o federalismo –concepto moi amplio que a menudo se invoca como bálsamo de fierabrás sen saber moi ben qué se quere dicir- é un producto bastante sofisticado, difícil de desenvolver nunha cultura política máis ben tosca como a nosa. Unha mostra é o auxe febril do nacionalismo catalán, que manipula e falsifica o presente e o pasado en aras dunha ideoloxía reaccionaria, xerando unha situación de escapismo e fuxida da realidade que non conduce a nada bo, en base a conceptos como o pretendido dereito a decidir, unha burda trampa lóxico-política que incomprensiblemente seduce a unha parte importante da esquerda.

3)      Podemos (e as Mareas) nacen como un movemento transversal de defensa dos intereses das clases populares contra un status quo privilexiado e anquilosado que atende só aos intereses da elite nun intre de profunda crise económica, política e social. O seu éxito estivo en achegarse aos problemas diarios das persoas pero tamén é certo que introduce novos elementos de análise da axenda política territorial e identitaria que as veces poden colisionar políticamente. Agora, gobernan en importantes cidades galegas e españolas pero tamén caen en contradiccións que antes criticaban ¿Cómo debe competir o socialismo con estes novos competidores políticos?

O populismo xurde cando hai un caldo de cultivo axeitado, neste caso a Gran recesión, que pon en dúbida os fundamentos de sistema: o contrato social implícito ata hai dez anos era que se toleraba a desigualdade a cambio dunha lenta pero constante mellora das condicións comúns. Cada xeración viviría mellor ca anterior, existía a mobilidade social ascendente e quen se esforzaba podía mellorar a súa posición. Hoxe todo eso está en cuestión en moitos países. Por forte que sexa a tentación, que o é, na miña opinión o socialismo non pode competir en populismo, así que soamente lle queda o camiño de mellorar o sistema dende a socialdemocracia, o cal require máis organización, ideas forza á altura dos tempos, exemplaridade e moita máis coordinación internacional: é difícil facer propostas eficaces nun so país cando as tendencias son marcadamente globais. Por outra banda, a modernización da administración –o cambio de paradigma na xestión pública- é un asunto que debería preocupar moito habida conta de que temos unhas administracións cun claro compoñente arcaico pero que son a palanca de calquera política pública transformadora. Nun plano máis filosófico a socialdemocracia é legataria do proxecto ilustrado, que hai que reivindicar porque está en discusión.

Por outra banda, as novas forzas de esquerdas, que antes se denominaban con frecuencia emerxentes pero xa ninguén as chama así, mostran signos de esgotamente precisamente porque as súas contradiccións afloran co tempo e o exercicio do poder: unha vez que chegan demostran que non poden cumprir as súas promesas nin estar á enorme altura ética que predican dos demáis. Logo está a contradicción fundamental das forzas de esquerda nacionalista: en última instancia a esquerda non pode ser nacionalista porque a lóxica nacionalista sempre acaba por reclamar o seu fin último, o estado nación, e a proliferación de estados-nación é a cousa máis reaccionaria e “pequenoburguesa” que existe, ademáis de incompatible co ideal de emancipación colectiva da humanidade. Europa está asustada con razón ante a perspectiva de que os vintetantos membros, xa difíciles de conciliar, se convirtan en moitos máis pola fragmentación dos existentes.

 4)      Posicionaste fronte ao criticado proceso de fusión das caixas cun modelo que primaba inxustamente aos directivos das mesmas que mentres estaban a ser rescatadas, aprobaban xubilacións millonarias e levaban os aforros de milleiros de galegos a mans extranxeiras. ¿Qué te leva a dar ese paso? ¿Pensas que é posible recuperar un sistema financiero galego?

Cando presentei aquela denuncia, fíxeno pola indignación que sentía ante o espectáculo duns señores que, obscenamente, cobraban indemnizacións millonarias cando se sabía que as caixas estaban quebradas, despois de anos de excesos e xestión tan megalómana como personalista. Ante o goteo de noticias, lembro o meu cabreo ante o feito de que ninguén fixese nada, a falta de reacción, a inacción. Un fin de semana fun o meu despacho e púxenme a preparar unha denuncia bastante extensa que presentei uns días despois no xulgado. A verdade é que non pensei que fora a ter o recorrido que tivo.

Vexo moi difícil a recuperación dun sistema financieiro galego, a dinámica da administración non favorece esa laboura e a tendencia do sistema bancario é a globalización, a concentración, as economías de escala, esas cousas. En todo caso, chegados a este punto, a xente quere acceso ó crédito, dalle relativamente igual quen llo preste. O que sí sería importante en Galicia é mellorar os mecanismos públicos de financiación de proxectos empresariais.

5)      A crise, a tecnoloxización e a fragmentación do sistema bipartidista alumeou novas forzas políticas que compiten por espazos similares dos que tradicionalmente se nutría a socialdemocracia pero tamén un fortalecemento dos posicionamentos da dereita e centro dereita en base ao retorno dos valores materiais: valores tradicionais, economía, inmigración,…. ¿Cómo debe encarar o socialismo este novo escenario de polarización social?

O socialismo ten un desafío moi grande: tratar de reformar un sistema que fai augas sen desfacelo mentres reaxusta e adapta as súas ideas ós desafíos dun tempo novo. Fan falta coherencia, pedagoxía e intelixencia, que non son recursos fáciles de atopar. A coherencia é en parte cuestión de vontade, a pedagoxía e a intelixencia pódense compartir. A socialdemocracia internacional debería esforzarse por cooperar moito máis, compartindo ideas, proxectos e visións. Finalmente, abogo por introducir un punto de heterodoxia no proxecto socialista. Un pouco menos de rixidez militante ante un mundo en mutación acelerada.

6)      Hai que fala dun intre de nova guerra fría e crise europea coa chegada de líderes mundiais directamente “outsiders”, a lombos do populismo como é o caso de Donald Trump ou de posicionamentos de democradura como o caso de Vladimir Putin mentres China e Asia seguen medrando de xeito imparable. ¿Cal é o futuro de Europa?

Europa non ten máis remedio que seguir apostando por sí mesma e polo seu proxecto. Replegarse e volver a falsa sensación de protección do vello estado-nación é suicida cando outros xogadores globais, como China, crecen sen parar e planifican a longo prazo sen atender a ciclos electorais nin a particularidades territoriais. Non queda outra que profundizar nas reformas que permitan ter unha política económica máis integrada, mellor política exterior, mellor defensa común e máis mutualización de riscos e capacidades. Ó mesmo tempo, compre repensar a burocratización das estructuras europeas, ata qué punto son eficientes para resolver os problemas que se acumulan. Todo isto é máis fácil dicilo que facelo porque o proxecto europeo é único na historia da humanidade, terra incognita, e resulta moi difícil vencer inercias seculares e a mentalidade minifundista de cada país. Para iso precísanse liderazgos políticos.

7)      A modernidade trae consigo tamén a tecnificación e a crecente importancia no mercado, con ela a investigación de posibles melloras na propia actividade política. Pero as veces da a impresión de que a socialdemocracia optou por parapetarse no discurso do Estado do Benestar e a xustiza social e abandonou o discurso económico, e mesmo a presenza no sector empresarial, emprendedor e o mundo dos autónomos e nas entidades empresariais ¿Pensas que o socialismo debe ter una presencia más ampla no eido económico?

Concordo. O socialismo debería procurar máis complicidade dos axentes empresariais, introducirse máis nos eidos económicos e buscar puntos de encontro porque para redistribuir a riqueza primeiro hai que xerala, e na mellora da xeración de riqueza, na economía do lado da oferta, pódese confluir moito, porque a riqueza non é un xogo de suma cero, pódese incrementar. É un erro deixar que o mundo económico se sitúe abertamente no eido da dereita por falta de capacidade de entendemento e empatía. Por outra banda, o socialismo tendeu a abandonar o discurso económico en favor dos discursos relativos a ámbitos máis concretos, como o cultural, o de xénero, etc, que son  moi importantes, pero non se pode omitir o que afecta a todo o mundo: as condicións socioeconómicas.

8)      O cal, nos leva a falar dun dos procesos que máis importancia terá nos vindeiros anos: o cambio climático e a necesidade de afrontar a transición ecolóxica das nosas sociedades- ¿Estamos preparados Pablo? ¿Será posible sen renunciar ao modelo de crecemento actual ou debemos afrontar a realidade de que a sustentabilidade leva a ao estancamento e mesmo ao decrecemento enerxético?

A pesar de que o reto é abrumadoramente difícil -incluso hai científicos que especulan con que xa non hai volta atrás- non queda outra que intentalo. Non estar á altura conduce a distopias tipo sálvese quen poda, un mundo no que uns poucos intentarán salvarse a costa do resto. Por outra banda, como argumenta Naomi Klein no seu moi interesante libro, o cambio climático pode ser o elemento catalizador de políticas públicas que trascendan o neoliberalismo, de novos movementos e relacións sociais e, en suma, do alborear dun novo mundo, baseado nas enerxías distribuidas e renovables para as que tan ben dotados estamos na península ibérica. O modelo de crecemento actual non é que poda cambiar senón que non ten máis remedio que cambiar. Hai que ter en conta que o cambio climático, sendo o máis visible, non é o único problema ecolóxico acuciante. O problema dos plásticos é enorme. Estamos extinguindo unha parte importante da biodiversidade do planeta, o que terá efectos directos sobre as nosas vidas. O decrecemento non é a única opción. Unha economía pode elexir producir bens e servizos máis ou menos sostibles, e tamén máis ou menos suntuarios. Un mesmo PIB pode ser moito máis ou menos intensivo en recursos e enerxía sen deixar por elo de crecer.

9)      Chegas á ponte de mando do novo PSdeG tras anos militando no sector renovador e galeguista, entre os que Ceferino Díaz representa un claro referente. ¿Cales son os teus referentes ideolóxicos e qué novos postulados pensas que debe incorporar o PSdeG? ¿É posible dar a batalla intelectual, cultural e lingüísticamente  para recuperar a hexemonía, como a definía Antonio Gramsci, da sociedade galega?

Máis que referentes ideolóxicos, o que teño é unha rede de referencias, que van dende o pasado remoto ata hoxe, e as miñas ideas están en constante revisión: practico a dúbida metódica desde que teño uso de razón. Políticamente son partidario das políticas baseadas na evidencia, é dicir, de facer políticas adecuadamente testadas e que funcionen na práctica máis que outras que se sometan a apriorismos. Nesto as sociedades nórdicas andan máis avanzadas que nos e deberían ser un referente. O PSdeG ten que apostar consistentemente polo talento e a innovación. Tamén ten que evitar extravagar, como diría Valle Inclán, e marcar o seu campo de xogo no eido económico e medioambiental, sen que isto implique desbotar a tradicional reivindicación de dereitos e do estado de benestar e, por suposto, o feminismo. A batalla intelectual pódese dar porque os tempos van máis rápido que o PP: a aceleración histórica pode favorecernos, se somos capaces de aproveitala. O novo impulso marcado polo goberno de Pedro Sánchez tamén pode axudar.

10)   Nuñez Feijoo resistiu o embate da crise e mantivo a maioría absoluta a pesares do intento de C´s de ser chave en Galicia. ¿Cales pensas que foron as razóns? ¿Desenvolveu o PP un discurso propio ao longo deste anos que o fai monopolizar o centro dereita galego? ¿Cales serán as chaves para superar ao PP?

O conservadurismo político construiu un feudo en Galicia, por diversos motivos históricos e estructurais: podemos citar o peso da sociedade rural, a febleza histórica dos sectores socieconómicos máis progresistas ou o relativo arraigo do nacionalismo de esquerdas, que divide a opción política progresista dunha forma que non sucede na dereita e no centro dereita, articulados polo PP dende Fraga. Núñez Feijoo é un político hábil no márketing, que mantén e aproveita un control eficaz dos medios de comunicación e tivo a sorte de que CS aterrou moi mal en Galicia, un ecosistema político cunhas particularidades que non lles van ben. Superar ó PP pasa por ser capaces de transmitir que, despois de moitos anos erráticos, hai un novo PSdeG no que se pode confiar, capaz de aglutinar unha alternativa viable, ó mesmo tempo que de ser capaces de facer ver que a década de Feijoo é, básicamente, unha década perdida, corolario de trinta anos de maiorías do PP nos que se desperdiciou a oportunidade irrepetible de despegue derivada da maior inxección de cartos públicos da historia de Galicia: os fondos europeos.

11)   Xa para rematar Pablo, queremos pedirche recomendacións. ¿Podes indicarnos tres pensadores e tres libros que para ti tivesen importancia capital nos últimos tempos

Por qué fracasan os países, Acemoglu/Robinson. Estudios del malestar, José Luis Pardo. En defensa da Ilustración, Steven Pinker. Este último, estouno lendo agora mesmo pero xa o podo recomendar.

 Moitas Grazas.

[innova-politics-blog]

Conversas na Stoa: “Rosa Arcos ou cando a herba medra pola noite. O rural en clave de futuro”

Rosa Arcos Caamaño (Santiago de Compostela, 1969), Presidenta de la Federación de Asociaciones de Mujeres Rurales en Galicia, FADEMUR – Galicia.

Intro

Coñecín a Rosa Arcos Caamaño ao escoitala nun foro de carácter político esmiuzando os problemas do rural galego e me impresionou a forza dos seus argumentos. Por un intre, viu a miña mente  o subtítulo do “Crepúsculo dos Idolos”  de Nietzsche na que afirmaba que era o tempo de facer “filosofía a martillazos”, pola grande forza argumentativa e claridade das ideas que expresaba sobre o abandono do rural galego e do futuro do noso agro. A fortaleza das súas ideas levoume a analizar máis polo miúdo a súa figura, convencido de que sería de grande interese coñecer as súas ideas para Innova Politics.

Como voceira de Fademur, organización que engloba a 15.000 mulleres do medio rural galego, Rosa leva anos analizando e comunicando os principais obxectivos por alcanzar e os retos cos que se enfronta FADEMUR na súa loita a favor da igualdade e os dereitos do colectivo agrario feminino galego. Rosa combina a súa labor de Voceira de Facedemur con outras responsabilidades, como membro do Patronato da Fundación Luis Tilve, socia fundadora e Presidenta de la Comisión Executiva da Fundación para a Defensa dos Consumidores FUNDECO, socia fundadora da Asociación para a Promoción e Integración das Mulleres Galegas no Rural - AGRA ou vocal do Consello Galego de Medio Ambiente.

Hoxe, a entrevistamos na Stoa para falar do rural galego, de innovación e cultura democrática, de igualdade e de futuro.

Cuestionario

Pregunta: Bos días Rosa. Todos os datos indican o progresivo esmorecemento do rural galego e un éxodo dos mozos/as ás cidades, cando non ao estranxeiro ¿Ten futuro o noso rural? ¿Están sendo acertadas as políticas públicas levadas a cabo pola Xunta de Galicia?

Resposta: Ten que ter futuro, de feito creo que a pregunta correcta sería se o resto temos futuro se o medio rural esmorece, ¿qué pensamos comer?, ¿cómo pensamos manter os ecosistemas, a biodiversidade, protexer o medio ambiente?… todas elas son tarefas inherentes a un medio rural vivo e dinámico, e iso é imposible de conseguir sen xente que se dedique ao sector primario: á agricultura, a gandería, a silvicultura… As políticas da Xunta e da Consellería de Medio Rural, están profundamente erradas porque non están dirixidas ao mantemento da poboación e á mellorar a súa calidade de vida. O sector primario está totalmente abandonado ante situacións climáticas adversas como as de esta ano, as xeadas, o pedrazo a seca, e… finalmente a vaga de lumes. Quén vive directamente das colleitas, dos animais, ve día tras día como a administración soamente achega recursos para o sector transformador, non para os produtores e produtoras e, os poucos que se achegan, son insuficientes ou absolutamente inadecuados. Se a iso lle sumamos o paulatino pero continuado desmantelamento dos servizos públicos no rural (escolas, centros de saúde, servizos de urxencia, lei de dependencia…) temos un conxunto de actuacións políticas que converten aos habitantes do rural en cidadáns de segunda que teñen, permanentemente que buscar recursos propios para suplir o que deberían ser as actuacións públicas. Así é difícil que teñamos futuro, pero non so o rural, se non a sociedade galega en xeral.

Pregunta: Un feito no que traballa FADEMUR dende o seu inicio, é o da visibilización e potenciación da figura da muller no rural  ¿Cales son os vosos obxectivos e cales as conquistas que tedes logrado nestes anos?

Resposta: A Federacións naceu para darlle voz e un espazo na vida social e pública as mulleres que viven e traballan no rural. Unha das primeiras tarefas foi traballar coas asociacións, para axudar a que xurdan, medren e se consoliden, e que alí onde agroman que as entidades públicas, especialmente os concellos, as teñan en conta á hora de facer actividades. Pero non so os concellos, tamén os grupos de desenvolvemento rural, a administración autonómica, os partidos políticos, as organizacións de produtores e cooperativas. Pouco a pouco fomos conseguindo que cada vez conten máis con elas, as administracións achegando programas e orzamentos e o resto de organizacións e entidades, incorporando cada vez a máis mulleres. Pero queda moitísimo aínda por facer, a pesares de que os avances están aí. Pero sen dúbida unha das conquistas das que máis orgullosas nos sentimos e de ter contribuído á facer posible a Lei de Titularidade Compartida das Explotacións Agrarias, unha lei que ven a por en pe de igualdade as mulleres agricultoras e gandeiras que ata non hai tanto eran consideradas “axuda familiar” ou directamente non estaban (6 de cada 10 mulleres que dedican máis de 40 horas á semana á traballar na explotación, non cotizan en ningún réxime de Seguridade Social).  Mágoa que os gobernos da dereita gardaran a Lei nun caixón e non estean a promover o seu uso a través da correspondente dotación orzamentaria e do seu desenrolo normativo. Pero é unha gran lei, un gran marco no que loitar pola igualdade e non renunciamos a súa posta en marcha.

Pregunta: Núñez Feijoo comezou a última campaña electoral afirmando que esta ía ser a lexislatura do rural galego e plantexando propostas dende fiscais ata oportunidades para os mozos/as no rural ¿Plasmáronse en propostas concretas estas promesas electorais? ¿Temos unha administración autonómica acaída á realidade do noso rural?

Resposta: As promesas electorais pois quedaron niso, en promesas. Dende que comezou a lexislatura o único que están a facer é por parches a medida que van tendo descosidos. Cando o presidente di que no rural hai impostos cero sabe que está a mentir, e calquera persoa que queira montar un negocio ou unha explotación sabe que minte. Cando din que van habilitar 11 millóns de euros para os danos da vaga de lumes, están enganando á xente xa que soamente 1,5 millóns poderán ser solicitados para os danos ocasionados no agro o que non chega nin para as perdas ocasionadas nas forraxes. Cando foron os danos da xeada e o pedrazo e dixeron que ían investir 10 millóns de euros, so os viticultores a título principal de alta en autónomos tiñan dereito a unha liña de axudas (o que exclúe ao 95% dos produtores e produtoras) e que en conxunto tiña unha dotación de 500.000 euros. Cando dixeron que ían financiar os pozos para paliar os danos da seca, esqueceron dicir que era so para aqueles que xa estiveran rexistrados e que como máximo había orzamento para financiar 70 pozos en toda Galicia.  O que fai a Xunta é escribir titulares de prensa, para que a xente pense que achega cartos, que apoio ao rural, cando non é certo. Onde realmente o gastas son en campañas publicitarias do tipo “Ruralízate” que non teñen máis obxectivo que iso: facerse publicidade. O agro galego, non merece estes gobernantes.

Pregunta: A muller no mundo rural xogou e segue a xogar un papel fundamental na nosa sociedade ¿Cales son as resistencias que atopa a dia de hoxe? ¿Existe unha realidade moi distinta hoxe que fai uns anos á hora de emprender ou desenvolver o seu proxecto de vida en termos de igualdade?

Resposta: Afortunadamente a realidade vai mudando, aínda que as veces nin tan rápido nin tanto como nos gustaría. As mulleres do rural, somos un dos eixos vertebradores máis importantes da sociedade rural, porque este basease de xeito fundamental nas explotacións familiares agrarias, nas que as mulleres a maiores temos asumido de xeito case ancestral, as tarefas de provedoras de alimentos (cultivos para a casa, hortas, froitas…) e o coidado das persoas (maiores, menores, enfermos…). Cando faltamos as mulleres, esta estrutura derrubase, onde as mulleres non estamos as aldeas desaparecen. Polo tanto é fundamental ser capaces de conseguir que a muller atope o seu espazo na sociedade rural de hoxe, onde queremos participar socialmente, ter opcións de ocio e tempo libre, poder formarnos, ter acceso a boas comunicacións físicas e dixitais… esas son as barreiras, xunto con unha sociedade todavía moi pechada, machista e patriarcal que aínda lle consta entender que as mulleres queremos espazos propios.

Con todo isto en contra, eu creo que tamén é xusto recoñecer que hoxe, as mulleres do rural, representamos uns dos activos máis emprendedores dentro da economía das vilas e aldeas, porque esa necesidade de procurar o noso espazo, lévanos á innovación, á diversificación, a apostar por novos negocios. As mulleres e rapazas máis novas que deciden quedar no rural, o fan co perspectiva de que queren e teñen que buscar unha alternativa de traballo mellor que a que tiveron súas nais, por iso son máis conscientes da súa aposta e, con más frecuencia, están sendo elas as que representen a modernización e a divesificación económica do rural. ¿Isto quere dicir que o emprendemento no rural se faga dende a óptica da igualdade? Non. De feito un dos grandes problemas para que a xente moza se estableza no rural ten que ver coas capacidades de conciliación, que non non enganemos, son políticas que cando as hai, favorecen fundamentalmente ás mulleres. Tampouco hai programas públicos específicos de axuda ao emprendemento en feminino no rural, os que hai son para toda Galicia, máis é obvio que nas aldeas no podemos dispor das medida de acompañamento das que se dotas, polo que en moitos casos non son operativos para nós.

Pregunta: A tecnoloxización da sociedade está a mudar tamén a forma na que os cidadáns  se relacionan coa política, ás normas, os problemas, os dereitos e deberes e as  liberdades como cidadáns. ¿Está a mudar tamén a forma de mobilización do rural galego?

Resposta: Sen dúbida. A tecnoloxía, aínda que de xeito desigual debido a factores varios (idade, formación previa, localización xeográfica,…), está entrando a formar parte tamén da vida cotiá da xente do rural. Cada vez son máis as persoas que utilizan as redes sociais, e as TIC´s para denunciar situacións concretas, para compartir con persoas en iguais ou similares circunstancias as súas inquedanzas. Este ano cando caeron as primeiras xeadas, en poucas horas a través de grupos de facebook e de whatsapp xa había convocada unha mobilización de protesta. Polo tanto, e tendo en conta que temos déficits no acceso as novas tecnoloxías, non debemos nin moito menos menosprezar a súa presenza entra a xente do rural. É máis, creo que é unha tarefa na que nos deberíamos de aplicar máis, ben enfocado, sería un medio estupendo para achegar máis á xente do rural á participación social, ao activismo, á denuncia… 

Nós este ano fixemos unha enquisa a través das redes sociais, para coñecer como as mulleres do rural percibimos a violencia de xénero no so entorno, e quedamos moi sorprendidas da alta participación, tivo unha gran acollida, e as participantes manifestaron a súa satisfacción por poder participar e porque se lles teña en conta; e ao mesmo tempo, nós como entidade tivemos acceso a un coñecemento, a uns datos de base moi importantes para o desenvolvemento do noso traballo, polo tanto foi unha aposta novidosa moi beneficiosa para ambas partes.

Pregunta: A recente vaga de incendios ¿é unha mostra do abandono do rural? ¿Qué opinas do modelo de crecemento da industria madeireira baseada no eucalipto? ¿É unha oportunidade ben xestionada e na que se escoita á sociedade ou é un problema para o futuro do noso monte?

Resposta: O que ocorreu esta ano é unha mostra clara dunha política forestal caduca e obsoleta, no que se conxuga un modelo de intervención baseado exclusivamente na extinción e que nunca contará con medio suficientes para situacións como a rexistrada; e tamén un medio rural cada vez máis abandona, con unha ordenación deficiente e na que deixamos que ao longo do tempo se implantara –en zonas non habilitadas para elo- un monocultivo do eucalipto.  Con este panorama, o lume arrasou con todo e parou onde a actuación dos veciños e veciñas supliu aos servizos de extinción, e onde existe os mellores cortalumes que non son outra cousas que as terras de labor e os prados. Onde hai actividade económica ligada á terra, o lume detense. Onde hai unha explotación forestal ordenada e sostible, os incendios ou non existen ou non son tan voraces.

Por iso somos moitas e moitos os que afirmamos que a mellor política de extinción de incendios é un rural vivo e un sector forestal sostible e ordenado. Son moitas as cousas que están por facer neste terreo, dende revisar a política forestal e limitar as plantacións de especies, ata arrincar as plantacións ilegais, limitar a reforestación de terras agrarias, mellorar a rendibilidade económica do rural a través dun “pago verde”.

Levamos plantado máis do dobre das hectáreas de eucalipto que tiñamos programadas ata 2050, e non imos facer nada?, estamos plantando no que antes eran terras de labor, ou bosque autóctono, suprimindo polo tanto os mellores mecanismos de defensa contra os grandes incendios.  A administración ten medios para detectar estas anomalías e irregularidades e corrixilas, e non o está a facer.

O monte ten que ser un recurso máis dentro da economía rural, un recurso para os propietarios pero do que disfrutamos toda a sociedade, pois é parte fundamental do noso medio ambiente, e iso ten que cuantificarse e plasmarse en políticas concretas.

Pregunta: O cal, nos leva a trasladar a esfera de participación do rural ao espazo público. ¿Están preparadas as administracións no rural para introducir mecanismos de lexitimación das súas decisións a través de ferramentas participativas ou sociais?

Resposta: Non o están, pero non debería ser difícil que se preparen nun tempo razoable. Os mecanismos de participación social, dende o meu punto de vista, deben incorporar o mellor das tecnoloxías sen deixar de lado a participación directa e presencial. Hai concellos pequenos, onde o están a combinar con éxito, facer consultas sobre como investir parte do orzamento a través de propostas “on line”, e tamén a través do debate directo coas entidades sociais presentes no concello. Á xente no rural, gústalle e agradece o contacto persoa e directo cos seus gobernantes; pero o fundamental é querer facelo. Desgraciadamente eu creo que a xente e os medios están máis que preparados, o que teño máis dúbidas é que a mentalidade e a actitude de determinados partidos e/ou representantes políticos, estea á altura de tal requirimento.

Pregunta: Pese a todo, existen oportunidades no rural para a xente moza. Os produtos agroalimentarios galegos son demandados e valorados, e a xente nova trae consigo novas formas e innovacións.  Poñamos por caso, se foses, por exemplo, Conselleira de Medio Rural ¿Qué lle dirías a unha parella de mozos que quixese emprender no rural galego?

Resposta: Partamos da base de que son incapaz de imaxinarme como Conselleira do Medio Rural, e dende logo coas actuais políticas de medio rural, posiblemente ata me daría algo de vergoña recomendarlles por exemplo que tramiten un plan de incorporación, sabendo que logo facenda se vai quedar con unha parte moi importante dos ingresos que reciban para a posta en marcha da súa explotación. Dito isto, é certo que cada vez os nosos produtos teñen maior demanda e aceptación no mercado, polo que apostar por un produto diferente, de calidade, ligado á terra ao entorno no que se produce; son elementos que debemos incorporar ás novas producións. Os proxectos que son diversificadores da actividade e tamén dos ingresos, teñen polo xeral, máis posibilidades de éxito. Eu recomendaría afondar no coñecemento do entorno onde te queres implantar, das producións e empresas xa asentadas, pero tamén lles recomendaría que mirarán cara outras partes do mundo, con carácterísticas climáticas e territoriais similares, a ver que se es está facendo.  Emprender é sempre arriscado e difícil, o primeiro que precisan é convicción, esbozar un proxecto e crer na súa aposta persoal, ¡oxalá tivera eu a solución para poder indicarlle á xente onde pode ter o seu futuro asegurado!.

Pregunta: Os estudos din que en 2050, Galicia terá case un millón menos de galegos e galegas, un feito que vai afectar, fundamentalmente ao rural ¿Existe un compromiso político nos partidos galegos sobre a despoboación do rural galego ou detectas promesas electorais que logo quedan en nada? ¿Deberíamos facer das políticas de natalidade e conciliación un tema, por dicilo así, de estado?

Resposta: O envellecemento da poboación e o despoboamento van ser os grandes retos da sociedade nos próximos anos, especialmente no rural. Polo de pronto, a nosa visión é que as administracións non acaban de ser capaces de pasar da fase de diagnose. Estamos vendo vir o problema pero non temos solucións nin proxectos para atallalo. Un dato: no rural nos próximos 10 anos chegaran á idade de xubilación máis do 50% dos actuais titulares de explotacións; estamos polo tanto en tempo de desconto.

Evidentemente fomentar a natalidade e as políticas de conciliación, deben de formar parte das medidas, pero non chega con iso. O principal eixo de actuación, ao noso modo de ver, estaría na mellora da calidade de vida nas nosas vilas e aldeas a través dun programa integral, dun Plan de Igualdade de Oportunidades, no que falemos de posibilidades de emprego, de mellorar os ingresos (salarios, ingresos agrarios, das pensións,…), de mellorar os servizos públicos (educación, sanidade, dependencia…), de diversificación da economía, de mellora das comunicacións e do acceso ás TIC´s

Temos que buscar a maneira de repartir as cargas de traballo inherentes á presenza das mulleres, e que teñen que ver como xa dixen coa provisión de alimentos e os coidados, para que podamos achegarnos a un reparto máis igualitario das tarefas que permita a mellora da calidade de vida das mulleres nas contornas rurais. Temos que abrir espazos de participación social e pública para as mulleres.

E tamén, temos que crear unha cultura que revalorice os traballos que facemos no rural para ben de toda a comunidade, como o coidado do entorno, da biodiversidade, do medio ambiente, da fauna, da flora… temos que buscar un equilibrio e unha complicidade entre o rural e o urbano, que permita unha axeitada convivencia entre a agricultura, a gandería e a silvicultura e conservación e sostenibilidade dos recursos naturais.

Pregunta: Xa para rematar Rosa, queremos pedirche recomendacións. ¿Podes indicarnos tres pensadores ou autores e tres libros que para ti tivesen importancia capital nos últimos tempos?

Resposta: A verdade é que ultimamente a miña lectura está más centrada nos artigos de opinión, nas reflexións para o debate e as ponencias… Gústame moito coñecer opinións e reflexións, de xente coa que concordo e coa que non. Neste etapa teño especial interese nos temas que están agora marcando a axenda feminista: os ventres de aluguer, a custodia compartida imposta, a postitución, a violencia de xénero, a igualdade no ámbito laboral, a visibilidade das mulleres na historia, no mundo da cultura. Son ademáis temas nos que como organización feminista e progresista, temos interese en estar no debate, e en levar tamén o debate ás nosas bases no rural.

Tamén me gusta ler literatura en galego, o último libro que lin foi As Horas Roubadas de María Solar e agora teño en espera un que me regalaron: Lourenço, Xograr de Manolo Portas.

En canto a libros para pensar/reflexionar o último que me regalaron e lin é “El Elemento” de Ken Robinson que fala sobre a necesidade de desenvolver e de cómo desenvolver as capacidades innatas que temos como a paixón, a empatía, a resilencia a sororidade…

  Moitas Grazas.

[innova-politics-blog]

Conversas na Stoa: Serxio Rodríguez e o liberalismo como discurso da modernidade.

Breve Biografía.

- Nacido en Ourense (1996)

- Estudos académicos: Dereito e Ciencias Políticas.

- Cargos políticos: Presidente das Novas Xeracións do Partido Popular en Ourense.

- Acitidades actuais: Colaborador do CESEG da USC.

Intro

Coñecín a Serxio María Rodríguez fai un tempo. Chamoume especialmente a atención a súa mensaxe reivindicativa de figuras senlleiras do galeguismo dende a súa militancia nas Novas Xeracións do Partido Popular.

Sempre comprometido con diversas causas, a semente dun galeguismo político no partido que goberna a Xunta de Galicia ten as súas raigames nos anos 80, cando a chegada de Xose Luis Barreiro Rivas primeiro, xunto con Xerardo González Albor e logo con Manuel Fraga e Xosé Cuiña Crespo, configuran un imaxinario político galego nun partido que inicialmente non tiña un forte compromiso co estado das autonomías, pero que progresivamente foi construindo un relato en Galicia reivindicando o espazo dun galeguismo de centro e centro dereita.

O intento fallido de Xaime Illa Couto de crear unha democracia cristiana de corte galeguista, moi do agrado da grande estratexia oculta daquel grupo denominado Realidade Galega en parte dirixido po Ramón Piñeiro, pero do que formaba parte o propio Albor, foi recollido pola de aquela Alianza Popular e logo, Partido Popular xa nos anos 90. Barreiro Rivas e o impulso da TVG tiveron moito que ver neso, así como a Lei de normalización lingüística de Galicia aprobada baixo o goberno de Manuel Fraga.

Pero durante a época do bipartito PSOE-BNG, e a chegada a escea de actores como Galicia Bilingüe, o consenso lingüístico entrou en crise. Unha crise da que inda agora se está a recompoñer.

Serxio Rodríguez é hoxe o Presidente das Novas Xeracións do PP en Ourense, e o seu camino seguramente discurrirá mais alá da mera cuestión lingüística ou cultural. Estudante de Dereito e de Ciencias Políticas, carreiras que compatibiliza co seu posto como colaborador do CESEG da Universidade de Santiago de Compostela, Serxio é un declarado galeguista, é un dos líderes mozos do PP con máis proxección a nivel galego.

Hoxe, o entrevistamos na Stoa para falar de política, de lingua, de innovación e cultura democrática.

Cuestionario

Pregunta: Todos os datos indican Serxio que a participación xuvenil en Galicia e en España retrocede co tempo, e iso a pesar de ter vivido uns anos de forte participación por mor da crise económica ¿Cara onde vai a política Serxio?

Resposta: Non pensó que esté a caer a participación política, senón que está a mudar a cultura política, especialmente na xente nova. Dalgún xeito, estamos a vivir un proceso de innovación forzada da política. Cando a crise rematou co modelo bipartidista en España representado por PP e PSOE, e non só aquí, senón en toda Europa, onde aparecen 3-4 partidos de esquerda e outros tantos de centro e dereita, polo tanto, altérase a orde tradicional de entender a política polo fin das maiorías, e que ademáis, son quen de pactar e entenderse. Dalgún xeito, en España este fenómeno é novo, pero a xente comeza a entendelo e a adaptarse a ese cambio, especialmente os mozos e mozas, que sempre van un pouco por diante, e iso é moi positivo. Pero tamén é certo que nestes últimos anos téñense feito cousas mal na política que xeneraron un certo distanciamento da política. De tódolos xeitos, eu son optimista co futuro da política. Penso que progresivamente a actividade política vai ser máis crítica consigo mesma e máis cercana á cidadanía e mesmo axudar a corrixir o que se fixo mal dende a perspectiva de ser quen de valorar o que está ben e o que está mal na política e que non se pode repetir. Este cambio de actores e de marco político froito da crise, creo que nos aportou a todos máis altura de miras e máis cultura política. Hoxe todos sabemos mellor que é ser liberal, que é ser socialdemócrata, etc… O que xa non son tan optimista e que os novos actores políticos sexan a solución aos problemas da política. Estes novos actores van a ser útiles na medida en que sexan quen de dialogar cos existentes. Porque é certo que mudaron os imputs do sistema político, pero a cidadanía que participa na política segue a ser a mesma, e ninguén pode crear dous escenarios onde o novo e o vello compitan, é decir novos ou vellos españois, nin actuar como a ilustración do século XXI. Mesmo inda que na praxe política sexan distintos, por exemplo, Ciudadanos ou  Podemos. De feito en Galicia, o panorama político xa mudou antes que no resto do estado. A min me gusta falar en clave de país, e en Galicia, e además de alumear a forzas como AGE ou as Mareas senón tamén no centro dereita tras a marcha de Fraga. Todo o mundo dicía que aquello ía ser un desastre, pero foi quen de renovándose e modernizando as súas estructuras e formas de relacionarse coa cidadanía galega. Tamén o PSdeG ten mudado estes anos, incluso ao mellor máis do desexable. E na esquerda quedan as Mareas pero tamén o BNG que tende a un espazo máis marxinal cun discurso que dista do que defende como idea, o galeguismo. E iso é así porque en Galicia o galeguismo penso que é transversal e iso é unha grande virtude, porque o 80% da sociedade galega está dacordo con él e está presente en todos os partidos.

Pregunta: O Partido Popular tocoulle vivir tempos convulsos: a crise, as tensións territoriais, e tamén, as liortas e problemas internos derivados de malas praxes ou situacións complexas vinculadas a temas de corrupción.  ¿Cara onde camiña o centro dereita?

Resposta: Bueno, eu pensó que o centro dereita non é responsable da corrupción ou das praxes de esta ou outra persoa, sexan quen sexan. O que representa o centro dereita é unha maioría natural, o igual que a representa o centro esquerda. Os que están na dereita, se son quen de situarse no centro político, son quen de achegarse á realidade social das persoas. Se son quen de achegarse a un correcto equilibrio entre a liberdade e a igualdade e son quen de ofertalo políticamente como ao meu xuizo fai o Partido Popular, sitúase nun espacio de maioría social entre os españois, e facilita a súa victoria. Por iso digo que o centro dereita non é patrimonio de ninguén, nin o PP, porque está en constante movemento, en construcción. Pero non pola corrupción, senón que o que ten que mudar e un s¡stema xurídico que condene esas prácticas, a quen corrompe a política, a quen se sirve da política. Eso é o que ten que mudar realmente. En termos galegos, o avance do PP cara o centro dereita é o que o achega á maioría social dos galegos, ocupando ese espazo dende as súas políticas e decisións de goberno. Esto non é algo discutible, é un feito empírico que en Galicia o PP conecta agora mesmo mellor coa maoría social do país que o resto dos partidos, e ahí están as maiorías absolutas que acada. Porque ten un proxecto política da maioría social do país e por eso o PPdeG é un modelo de vangarda para o resto do PP a nivel do estado. Comezou coa identificación con Galicia que inicia Albor, consolida Manuel Fraga e que continua Nuñez Feijoo.

Pregunta: Nuñez Feijoo resistiu o embate da crise e mantivo a maioría absoluta a pesares do intento de C´s de ser chave en Galicia e de Compromiso por Galicia no eido galego, a pesares de non acadar representación no Parlamento ningunha das dúas forzas. ¿Cales pensas que foron as razóns? ¿Desenvolveu o PP un discurso propio ao longo deste anos que o fai monopolizar o centro dereita galego?

Resposta: Ciudadanos foi un axente que nos chamou a atención a todos cando naceu, poque ten unha traxectoria curiosa porque nace en Catalunya dun forte rexeitamento ao separatismo catalán e que de repente, acada unha forte proxección no estado. Non me gusta criticar a outros partidos, pero pensó que erran en dous puntos: primeiro, é un partido que ten un gran desiterese pola política autonómica, non só en Galicia, senón en moitas comunidades, excepto en Catalunya onde ostentan a primacía da oposición no Parlamento. E en segundo lugar, seguindo a terminoloxía que unha vez utilizou Manuel Fraga, unha falta de autoidentificación con Galicia. Por exemplo cando se estreno unas últimas eleccións autonómicas galegas tratando de introducir un discurso que non existe na sociedade galega: abaneando a bandeira do medo contra os nacionalismos, algo que non ten sentido porque afortunadamente, o nacionalismo separatista, fronte a outras forzas, é marxinal el Galicia. O que existe é un galleguismo social integrador que tingue todos os partidos e que non xenera ningún tipo de odio. Logo, é un partido que non tivo ningún tipo de interese por Galcia e que fixo un tratamento pouco respetuoso dos sináis de identidade de Galicia: da nosa lingua ou da bandeira. E foi tamén un partido incapaz de delegar liderazgos con base no país. A campañas das autonómicas en Galicia non a fixo a súa candidata, ¡a fixo o propio Albert Rivera!!  E os galegos cando imos votar, votamos pensando nas cousas que nos preocupan aquí, na casa, polas nosas cidades, polas nosas vilas. O que ten unha explotación gandeira polo futuro da súa explotación, os estudantes porque non lle suban as taxas, etc…É decir polos problemas reais do día a día de Galicia. Por iso se ves a abrir debates alonxados da realidade galega e non actúas como un galego, vas ter serios problemas de implantación.

Pregunta: Un fenónemo de interese e constante análise política é precisamente o da combinación de identidades políticas diversas e as veces competivas dentro de sistemas políticos clásicos como os estados ou as organizacións supranacionais como Europa ¿Podemos tomar as tensións territoriais en España (exemplo actual de Catalunya) como síntoma dun problema reconducible a través dunha reforma do rexime constitucional do 78 ou España ten un problema irresoluble como tivera a España polisinodial dos Austrias e o futuro é o da disgregación das diferentes nacións sen estado? ¿Qué sería preciso Serxio?

Resposta: Eu son optimista, creo na política e na vontade reformista. O PP é un partido reformista, igual que o foi a herdanza da UCD de Adolfo Suarez coa que me sinto identificado. O galleguismo histórico foi tamén reformista, era dialogante, pactista, igual que foi o catalanismo histórico tamén. Mira por exemplo o caso do President Tarradellas, que loitou pola autonomía catalana falando co goberno central, dialogando co Rei, dialogando cos axentes legais. Pero aquí temos que partir dunhas premisas básicas. Eu creo no estado de dereito. Sen él e sen as leis non temos democracia. Por tanto, respetando iso, todos os problemas en política se poden solucionar avanzando dende o marco no que estamos ubicados todos. Sempre que teñamos vontade de resolvelos, claro. Qué pensaría no ano 73 un galego ou un valenciano que un par de anos despóis ía disfrutar dun estado autonómco e competencias propias para xestionar o seu territorio e as súas problemáticas propias. Pero temos que ser quen de entendernos. Eu aposto polo modelo autonómico. E fronte a elo haberá quen diga que non está dacordo co rexime do 78, e é respetable. Pero o rexime do 78 non é represivo e as veces miramos cómo existe quen se refire a él de xeito pexorativo. Entón pensó “¡pero se foi ese mesmo rexime o que nos permitiu chegar ata aquí!”. Fronte a esas opinións sempre pensó no que tiveron que ceder na transición por exemplo Dolores Ibarruri, Alberti ou Santiago Carrillo. Eles, que viñan dunha dictadura, foron quen de negociar e ceder para sentarse nas Cortes e iso forma parte do xogo político. E logo temos outro elemento político que garante o estado das autonomías. Eu son galeguista e europeísta,  polo tanto creo nos cidadáns e non nas nacións, porque creo na igualdade dos cidadáns. Non en cidadáns de primeira ou de segunda, e o que ten que garantizar esa igualdade é un sistema que garanta a solidariedade a nivel territorial. ¿Que se pode mellorar este sistema? Por suposto! Pero destruir o sistema autonómico e abrir un debate territorial que non xenera consenso, e que non existe porque precisamente non existe un consenso fora de ese modelo. ¿Pode ser ese novo modelo o federalismo? Depende. Se o que se plantexa é un federalismo equitativo, pragmático e sobre plano … De feito temos constitucionalistas como Blanco Valdés que defenden que España xa é un sistema federal case de facto. Se o  federalismo pasa por definir as competencias do estado e as das autonomías nun sistema simétrico eu podo estar dacordo. O que non podo compartir por exemplo, é quitarlle autonomía por exemplo a La Rioja para eu sentirme máis importante. Xavier Cassanyes faise esa pregunta en A España que sí pode ser cando dí “¿quen autoriza a un nacionalista catalán a quitarlle atonomía a un cántabro?”. Por iso temos que construir sobre o que xa está feito, para melloralo. Por tanto, ¿federalismo? Se é un federalismo inclusivo eu estou dacordo. Agora, se este se base no privilexio duns sobre outros, non podo estar a favor.  Por outra parte España ten un modelo xenuínamente propio. Ninguén no mundo define o seu modelo territorial como modelo autonómico e pensó que é un valor e unha innovación dende o 78 no que fomos punteiros. Outros países teñen tamén rexións autómomas, pero non en todo o seu territorio e coa profundidade que ten o noso. Non entento ese auto-odio cunha idea que propuxemos e funcionou ben e que amosou que foi quen de delegar competencias no territorio porque estas funcionaban mellor que no ámbito central.

Pregunta: A tecnoloxización da sociedade está a mudar tamén a forma na que os cidadáns se relacionan coa política, ás normas, os dereitos e deberes e as  liberdades como cidadáns. Mesmo coa cultura e a arte. ¿Está a mudar a cultura política?

Resposta: Non só está mudando, senón que está mellorando pensó eu. Se tomamos a definición politolóxica da cultura política que dan Almond e Verba, os cidadáns teñen agora maiores cotas de coñecemento político. ¿Por qué? Porque teñen máis información e por tanto maior capacidade de avaliar a política e por tanto mellore aptitudes para mellorar e participar na política. Coñecementos, avaliación e aptitudes melloran a cultura política que está a mudar de xeito acelerado. As redes sociais fan que todo sexa máis inmediato e que accedan a maior información como xa facían os medios de comunicación tradicionáis, pero agora de xeito máis acelerado. Todo nos achega máis á política. Mesmo os programas televisivos. Fai catro ou cinco anos a pouca xente lle interesaba a política tanto como agora.

Pregunta: Esta cambio cultural da modernidade trae consigo tamén a ruptura de certos moldes clásicos sobre a política como xa advertía Manuel Castells, facendoa máis permeable ao cambio e ás melloras na propia actividade política ¿Política e Innovación? ¿É eso posible?

Resposta: Eu teño unha visión moderada nese campo. A innovación ten que chegar pero non ser rupturista. A innovación en política ten que axudar a estabilidad o sistema e os partidos e axudar a que os cidadáns se sumen a él e participen. En Europa estamos vivindo precisamente un proceso de innovación política, pero se está a producir precisamente para evitar caer nas pantasmas do pasado que representan o rupturismo e o populismo de dereitas e de esquerdas. É decir, por facer a pregunta ¿cal pode ser por exemplo a innovación política en España? A que permita a tódolos partidos frenar o avance do populismo e que faga que sexa quen de adaptarse á realidade política, aos problemas dos cidadáns, modernizándose, situándose á vangarda. Este modelo de innovación plasmouse moi claramente en Francia co modelo de Macron, que amosou novas formas de participación e acción política. E con elo foi quen de pararlle os pes ao Frente Nacional de Le Pen, por exemplo. Pero non tanto porque esté en crise o modelo dos partidos clásicos, senón porque creo que asistimos ao triunfo das ideas liberal demócratas fronte ao modelo conservador ou mesmo fronte ao modelo socialista, porque estes dou modelos representaban alternativas a problemas xa superados. É decir, representaron solución a problemas históricos, si, pero que pensó están en parte superados e non actualizaron o seu discurso, mentres que o modelo liberal demócrata é centrista, reformista e capaz de equilibrar liberdade, igualdade e xustiza social. E eses principios, que teñen unha ampla anclaxe e aceptación social representan o modelo político de moda. Todos os políticos que se sitúan nese ámbito teñen éxito. Ese foi o caso de Merkel, que pactaba con socialistas, liberáis, mesmo cos Verdes…E que está triunfando en Europa e que por certo inaugurara xa Suarez en España. Quen é quen de conxugar liberdade individual con liberdade económica e xutiza social é o que obtén sen dúbida éxito, porque vese reprentado a maioria social nel, así como a vontade europeísta, que os cidadáns están premiando como pasou con Macron. Cando o discurso europeísta non está claro, benefícianse todos os que están en contra de Europa e triunfa o populismo.

Pregunta: O cal, nos leva a trasladar a esfera de participación política ao espazo público. ¿Están preparadas as administracións para introducir mecanismos de lexitimación das súas decisións a través de ferramentas participativas ou sociais?

Resposta: Sen profundizar moito na bondade ou non desas ferramentas, eu sí teño unha opinión formada ao respecto que pasa pola defensa do modelo representativo. Creo que funciona moi ben e que foi como históricamente se desenvolveu a democracia e por tanto non pensó que a democracia directa deba substituir a democracia representativa como modelo. Dito isto, tamén é certo que temos que analizar os procesos participativos e sobre todo quén participa neles e qué nivel de participación teñen, porque teño a impresión de que a xente que o fai ten un nivel moi alto de ideoloxización e normalmente cercano ás forzas políticas que defenden ese modelo. Pero sí pensó que as Admistracións están preparadas para ese paso, sempre que sepamos a quén se representa meses procesos participativos, porque se non se representa á maioría social, non teñen tanto valor. O que sí é obxectivo é que a democracia representativa sí representa a toda a sociedade. E que por tanto temos que defendela e apoiala.

Pregunta: Un dos factores da batalla electoral do ano 2009 foi o choque lingüístico entre o bipartito e o PP polo uso da lingua galega. ¿Recuperouse o consenso lingüístico Serxio?

Resposta: Eu pensó que nunca desapareceu o conseso lingüístico e vou explicar por qué o creo. Non desapareceu porque afortunadamente neste país non existen problemas lingüísticos e a maioria da sociedade galega entende o galego e o fala e tamén o castelán, e por tanto, non existen problemas ahí. Eu son galego falante e nunca tiven ningún problema con ninguén, con ningún profesor, funcionario, etc…  Creo que coñezo poucas persoas que teñan posicións extremas ao respecto, dun lado ou doutro. O que sí puido existir nalgún intre foi unha batalla política entre oligarcas, nos que a lingua foi un arma máis. O feito obxectivo de que non existe conflicto e que agora mesmo non é perceptible nin se atopa en ningún medio. Non existe dende que goberna o PP. Só existe conflicto lingüístico entre os que queren créalo como no seu intre intentou o nacionalismo co BNG.

Pregunta: Os modelos clásicos de partidos e mesmo das administracións públicas están a adaptar cada vez máis elementos da empresa privada, do marketing e mesmo da xestión interna. ¿Nos atopamos unha vez máis ante a colonización da esfera política por parte da económica ou se trata de feramentas que poden aportar melloras importantes no seu funcionamento?

Resposta: Eu creo que a política e a economñia adáptase a realidade social. E ao existir maior participación política, aparecen novas temáticas ás que se lle deben dar solución. Por elo, certas ferramentas e modelos de actuación das empresas están sendo asumidos pola administración, os partidos, as asociacións, os sindicatos,…sen que elo teña que suponer algo negativo.

Pregunta: Xa para rematar Serxio, queremos pedirche recomendacións. ¿Podes indicarnos tres pensadores e tres libros que para ti tivesen importancia capital nos últimos tempos?

Resposta:

Pensadores :Alfredo Brañas, Manuel Fraga e Friedrich Hayek

Libros: “Dioses útiles: naciones y nacionalismos”, de José Álvarez Junco,”A España que sí pode ser” de Xavier Cassanyes e “Camiño de servidume” do propio Friedrich Hayek, un libro que me impresionou recentemente porque fai unha análise realista alonxado da ideoloxía.

Moitas Grazas.

#serxiorodriguez nnxx innovación liberalismo galleguismo partidopopular Galicia

[innova-politics-blog]

Conversas na Stoa: Millán Fernández ou cando o vello mundo morre.

Datos Biográficos

-Data e lugar de nacemento: 21 de agosto de 1984, Lugo.

-Estudos académicos: estudos de Dereito e Grao en Ciencias Políticas e da Administración. Mestrado en Márketing, Consultoría e Comunicación Política. Mestrado en Formación do Profesorado.

-Actividade actual: estudante de oposicións á administración, autónomo do mundo da comunicación dixital, membro do equipo de comunicación de Anova-IN, militante e activista político.

-Colaboracións con medios: desde mediados da década dos 2000, en diferentes medios dixitais e escritos do país e do estado (Praza Pública, Galicia Hoxe, Irmandade TV, Mundiario, Xornal de Galicia, Diario Público, Diagonal, etc…)

Introducción:

Coñecín a Millán Fernández alá polo ano 2009. Eran os tempos nos que as redes sociais comezaban a pisar forte no día a día das nosas sociedades. Era pronto para ver como a crise esfarelaba as estruturas clásicas dos partidos en Galicia e en España, onde xa se albiscaban os nubarróns políticos que, co 15-M polo medio, desembocaron no nacemento de novos artefactos políticos. Primeiro de Anova-IN e Alternativa Galega de Esquerdas (AGE) e, posteriormente, de Podemos e fórmulas coma as mareas e En Marea, pero Millán xa amosaba as súas inquedanzas como investigador, analista e tamén partícipe dos cambios que se achegaban. En parte penso hoxe, que formaba parte dunha nova xeración (non xa da miña) que tiña como obxectivo ser parte activa desas transformacións da nosa realidade.

Millán Fernández foi sempre, sobre todo, un analista rebuldeiro, ávido de lecturas e de praxe política. Lémbroo escribindo en medios de comunicación, pero tamén nas reivindicacións e no interese polo nacemento dunha nova cultura política que reivindicaba a importancia da mesma como ferramenta útil de cambio social.

Hoxe, entrevistámolo  na Stoa para falar de política, innovación e cultura democrática.

Entrevista.

Pregunta: Vivimos tempos de aceleración histórica, onde a política é unha das principais preocupacións dos cidadáns ¿Cara onde vai a política Millán?

Resposta: Ola Iván, agradecido polo interese. Hai unha afirmación que antecede a cuestión que propós que comparto: si que vivimos tempos de aceleración histórica. O que non sabemos, até o de agora, é se esa aceleración se vai producir cara adiante ou cara atrás. Se terá resultados positivos para as maiorías sociais, ou o contrario. Non sendo nada orixinal, botarei man dunha afirmación clásica e moi usada ultimamente, pero que é capaz de ilustrar ben o momento, de Antonio Gramsci: “o vello mundo morre. O novo tarda en aparecer. Nese claroscuro aparecen os monstros”. Nesas estamos, vendo como emerxen ou ameazan con emerxer pantasmas e monstros do século XX, baixo novas apariencias.

Esa frase de Gramsci bebe da teoría do acontecer histórico do filósofo italiano Giambattista Vico, que di que a historia humana non avanza de forma lineal empurrada polo progreso, se non que avanza en espiral e en forma de ciclos que se repiten e que implican avances e retrocesos, fluxos e refluxos. Esta concepción da historia téñolla escoitado a Xosé Manuel Beiras nalgunha ocasión, e tamén a outros compañeiros de Anova. Ben, creo que a moitos niveis estamos nunha fase histórica (non só no país e no estado español) que ten moito de caótica, impredicible e contraditoria: por unha banda estamos vivindo tempos de avances e descubrementos científicos e tecnolóxicos impresionantes (na medicina, na física, na astronomía, nas comunicacións, etc…) pero, a nivel socio-político, algúns temos a sensación de entrar nunha etapa que comeza a cuestionar boa parte dos avances epistemolóxicos e consensos que se tiveron experimentando nos últimos séculos arredor da idea e dos valores fundacionais do que coñecemos como “democracia” (considerando esta nun sentido expansivo e non só como unha formulación dun sistema político liberal-burgués) e que serviron de fundamento para a convivencia desde o comezo da Modernidade. Unha sorte de declive das Luces e das ideas ilustradas, que xa se enterraran no século XX co ascenso do fascismo e as Guerras Mundiais, pero das que había propósito de recuperación a través de proxectos orixinal e idealmente pacifistas e de vocación ilustrada como a UE. E logo está un tema que é capital e que adoita pasarse por alto, ou agocharse, por intereses evidentes dos centros de dominación que moven a roda infernal do sistema capitalista: a situación climática e as capacidades e límites do planeta para preservar os hábitats e a viabilidade da vida na Terra.

Algúns acontecementos e reaccións do Poder, dos poderes, teñen compoñentes sumamente irracionais e salvaxes que nos retrotraen a fórmulas de organización e estratificación social medievalizantes. De seguir nesta liña asistiremos, se non estamos asistindo xa, a unha dexeneración aristotélica das formas de goberno. El (Aristóteles) falaba, xa naquela altura, de tres modelos virtuosos: monarquía, aristocracia e república. E, cada un deles, levaba aparelladas as súas propias dexeneracións: absolutismo-despotismo, plutocracia-teocracia-estado policial e oclocracia-demagoxia. É difícil catalogar en cal deles nos atopamos actualmente no noso marco de actuación pero, desde logo, si que afirmo que non estamos en ningún dos tipos ideais ou virtuosos. E o que tamén teño claro (creo que tampouco descubro nada con isto) é que boa parte dos problemas que padecemos hoxe veñen determinados pola caída do contrapeso político, económico, ideolóxico e cultural que significara o ascenso do “poder obreiro” na Unión Soviética e o conseguinte trunfo do poder omnímodo e case totalitario do neoliberalismo e da plutocracia financieira internacional.

Nestes días, temos boa mostra de como funcionan e qué significan as redes criminais do capitalismo global, cunha nova filtración sobre os paraísos fiscais e a evasión masiva de impostos por parte de polítios, aristócratas, empresarios, financieiros, deportistas de elite, etc.... Non é outra cousa que un roubo permanente e perfectamente sistematizado aos pobos. E o que nos mostran tan só é a punta do iceberg. Neste contexto, o que coñecemos como “a Política” (que é moito máis que a representación case teatral que vemos nas institucións a través duns medios de comunicación que moitas veces deixan de ter a súa funcionalidade mediadora e primixenia de control ao poder) camiñará, coma sempre na Historia humana, cara alá onde o Poder estea disposto a chegar ou cara alá onde os pobos estean dispostos a consentir.

Levamos décadas tolerando, por asentimento, un modelo de desorganización social agresivo á hora de vulnerar dereitos individuais e colectivos: no laboral, na vivenda, no cultural, no educativo, no ambiental e mesmo na seguridade pública. Un sistema que expulsa seres humanos do mesmo cada vez mais rapidamente e que se basea no medo. Queda a esperanza de ver como ante isto tamén existen e se manifestan resistencias que establecen equilibrios, aínda que focalizadas e fragmentadas.

Pregunta: ¿Cales son, para ti, as maiores achegas que, no eido político, se teñen producido nos últimos tempos?

Resposta: Imaxino que te refires a “aspectos positivos” ou “innovacións” que repercutan nun sentido progresista e democratizador, porque temos exemplos a eito de achegas en canto a malas praxes. Rajoy, por exemplo, é unha fonte inesgotable de achegas para a política contemporánea de prácticas políticas do século XIX e primeiro terzo do século XX. É a antítese da innovación, aínda que non por iso deixa de ser un político ben hábil. El, o PP e Ciudadanos, son capaces de falar en 2017 e que escoitemos pola súa boca aos Cánovas, aos Gil Robles, Calvo Sotelo ou a Primo de Rivera ao mesmo tempo. Algún, coma Pablo Casado, mesmo “fai pinitos” con Blas Piñar ou Queipo de Llano en declaracións incendiarias e irresponsables. Iso ten o seu mérito, a estas alturas. O mérito de que non teñan consecuencia ningunha as salvaxadas que son capaces de dicir publicamente,

Creo que na política está case todo inventado. En liñas xerais a política non é máis que a arte e o dominio das técnicas de disputa pola consecución e a conservación do poder, nun sentido maquiavélico. E iso existe desde a noite dos tempos aínda que, como moitas máis cousas, se fora “perfeccionando”.

En canto a aspectos positivos, na miña opinión, si que se teñen producido fenómenos interesantes de innovación política e cousas a ter en conta nese sentido. Non tanto no decorrer da historia das ideas, como nas praxes. Fundamentalmente ligados ao avance das xa mal chamadas “novas tecnoloxías” e “novas” formas de comunicación e interacción social, e o que levan aparellado á hora de fomentar e facilitar a participación e a intervención das masas nos procesos políticos a través dos movementos sociais, como tamén á hora de difundir e democratizar a información, aínda que tamén a cacofonía desinformativa.

Desde que deu comezo a tamén mal chamada “crise económica”, que é unha estafa maiúscula e manifestación inequívoca dunha multi-crise en canto ao fin da hexemonía unipolar norteamericana, o esgotamento e disputa polos recursos e o ciclo bélico que comezou co inicio do milenio, vimos distintas réplicas de notable insatisfacción popular e re-politización. Non só en Occidente. Toda esa serie de fenómenos de resposta, máis ou menos intensos, que teñen compoñentes ligados á globalización da información e da cultura pero tamén moito de reivindicacións materiais concretas, tiveron como consecuencia novas formas de auto-organización civil que deron lugar a movementos sociais interesantes e á construción de axendas que priorizaban novas necesidades e demandas. Algunhas delas en chave xeracional, pero non só. As máis das veces completamente desatendidas, o que deu lugar a un desfase entre os intereses das elites tradicionais e esas novas reivindicacións, e a momentos de convulsión que na miña opinión manteñen posibilidades de continuar producíndose no futuro. En Galiza, no estado español, no espazo europeo e noutras partes do mundo.

Desde esa perspectiva as maiores achegas, como case sempre na Historia, prodúcense desde abaixo. Outra cousa son os resultados, que forman parte dun constante proceso dialéctico que non se detén e do cal descoñecemos o desenlace (nunca hai desenlace definitivo, de feito). Pero que hai que observar con esa mirada longa.

Digamos que as mellores achegas foron a etapa de recuperación da indignación, da re-politización e da diversificación das loitas e as mobilizacións. Semella que agora entramos nunha fase de desencanto porque habitualmente guiámonos e medímolo todo en termos electorais, pero que perfectamente puidera desembocar nunha nova fase de indignación. Quizáis mellor organizada, quizáis máis ambiciosa, quizáis menos näif e máis seria. Coido que seguirán producíndose achegas que provocarán cambios, máis ou menos reais, máis ou menos palpables, máis ou menos fondos e estratéxicos. A vida social non se detén, e mentras sigan producíndose situacións de inxustizas haberá quen os combata e quen se opoña, e quen teña necesariamente que innovar para levalo a cabo. Porque a política, ademáis de acordo, é conflito permanente.

Pregunta: Podemos (e as Mareas) nacen como un movemento transversal de defensa dos intereses das clases populares contra un status quo privilexiado e anquilosado que atende só aos intereses da elite nun intre de profunda crise económica, política e social. O seu éxito estivo en achegarse aos problemas diarios das persoas pero tamén é certo que introduce novos elementos de análise da axenda política territorial e identitaria que as veces poden colisionar politicamente. ¿Como se combinan estes dous elementos, Millán?

Resposta: Si, estas novas formas de intervención na instancia política beberon directamente das demandas plantexadas a pé de rúas e de prazas, pero tamén de vellas tradicións políticas, nunha combinación que non sempre deu resultados positivos. O inicio da crise económica internacional desembocou en movementos sociais como o 15-M ou Occupy Wall Street, e as súas mímeses noutras latitudes. Partían da análise, máis ou menos simplista, de que vivimos nuns sistemas políticos ineficientes, deturpados pola hexemonía case total do poder financiero e pola corrupción e o espolio xeneralizado, onde unha minoría acumula cada vez máis influencia e poder mentras vemos como se desmantelan os estados de benestar e rachan os consensos sobre os mesmos saídos da fin da Segunda Guerra Mundial, o que provoca un estreitamento das capas sociais que coñeciamos como “clases medias” e un agravamento da situación das capas máis populares. Nas rúas denunciábase a ruptura da lóxica da representación e procedíase en clave de “unidade popular”, máis alá das sensibilidades e identidades tradicionais das esquerdas, avanzando un cuestionamento non xa da forma de goberno se non do sistema no seu conxunto. Pois ben, estes experimentos de organización, recollían teoricamente o guante en lóxicas e propostas de aspiración á reapropiación das soberanías, á autodeterminación e á democracia, dereitos universais e fundamentais dos pobos que estaban sendo furtados pola vía dos feitos.

Nese sentido, eu non atopo contradicción, porque non adopto o enfoque “territorial”, nin o “identitario”, aínda que claramente existan os territorios e as identidades. En Marea, por exemplo, naceu como algo maís ca unha coalición de partidos entre elementos independentistas, nacionalistas e federalistas. Entre elementos rupturistas e máis reformistas. Aspiraba, aspira, á unidade popular das esquerdas e do nacionalismo galego, amáis dos sectores máis conscientes e activos da sociedade sobre a base duns mínimos comúns no plano social e sobre a base do respecto ao dereito de autodeterminación do pobo galego que, como todos os pobos do mundo, ten o dereito inalienable á súa libre determinación: o dereito a ser o que decida ser, a organizarse como decida facelo. Aspira a esa unidade popular para retroalimentar o que deu en chamarse no seu día a “rebelión cívica”, que non é outra cousa que a organización do descontento e a disconformidade co estado de cousas e a necesidade de mudalas en moitos ámbitos sectoriais desde unha perspectiva integral, e en chave progresista. A actuar como altofalante dos sectores sociais máis desatendidos e que teñen a capacidade de propoñer as alternativas posibles.

Partindo daí, son perfectamente combinables eses dous elementos. Son dúas caras da mesma moeda. Democracia radical: dereito a decidir sobre todas as cousas. Estamos referíndonos a un modelo teórico, logo sabemos que os partidos e os colectivos os conforman persoas: coas súas miserias, as súas ambicións, os seus límites...e que a aparición e irrupción primeiro de AGE e logo das mareas tivo moito de novidade, pero tamén provocou posicións reactivas desde o _stablishment _e as forzas políticas que compoñían o mapa do sistema galego de partidos que levaba lustros asentado.

Pregunta; Un fenómeno de interese e constante análise política é precisamente o da combinación de identidades políticas diversas e ás veces competitivas dentro de sistemas políticos clásicos como os estados ou as organizacións supranacionais como a UE ¿Podemos tomar as tensións territoriais en España como síntoma dun problema reconducible a través dunha reforma do réxime constitucional do 78 ou España ten un problema irresoluble como tiveran a España polisinodial dos Austrias e o futuro é o da disgregación das diferentes nacións sen estado? ¿Que sería preciso Millán?

Resposta: Recollendo o fío argumental da resposta á anterior cuestión eu non considero que os conflitos que vivimos hoxe en día (nomeadamente Catalunya), con fondas raíces na historia e na construción e evolución do que foi o “estado-nación español” ao longo do tempo, teñan que ver unicamente cun problema “territorial”, aínda que poida territorializarse. Vai moito máis alá, e atópase incardinado nunha fonda crise cultural do réxime político saído do 78 pero, ademáis, nunha crise de valores democráticos no conxunto do espazo europeo. E aínda diría máis: nunha etapa de crise das democracias occidentais. Vémolo coa crise de refuxiados produto da actitude imperial entolecida e o que está significando. Vímolo coa crise grega. Vémolo coas fórmulas e modelos de integración da multiculturalidade e os riscos que presentan. Vémolo en fenómenos coma o Brexit, a inesperada victoria de Trump nos USA ou o proceder do diktat da Troika e as súas políticas de imposición austeritaria dos últimos anos. No estado español o primeiro problema que padecemos é o da pervivencia dunha cultura política de moi baixa intensidade democrática, e dunhas lóxicas de funcionamento estruturais que case non variaron desde o tardofranquismo: na Xustiza, nos medios de comunicación, na oligarquía económica e as súas estreitas e opacas relacións co poder político...A España sublevada do 36 e que venceu no 39 establecendo unha das ditaduras mais ruíns da historia universal sigue definindo, en boa medida, os límites do posible e do tolerable. Mira, como exemplo, o tratamento que se fai da Memoria Histórica e o dereito á xustiza e á reparación. A idea moderna de España é un construto cimentado sobre unha grandísima foxa común, só por detrás da Cambodia dos Xemeres. Sen corrixir iso, daí non é posible que saia nada humanamente bo, nin psicosocialmente san, nin politicamente democrático.

A chamada “crise catalana” (un proceso efectivo de autodeterminación sobre o que hai un fondísimo descoñecemento, en liñas xerais, polo infame rol que están xogando os medios de comunicación ao servizo da Razón de Estado) está evidenciando, case como nunca antes, eses déficits e contradiccións dunha maneira descarnada, nun escenario de non-violencia. De non-violencia ata o día 1 de outubro. Eu estiven en Barcelona aqueles días e fun testemuña do acontecido: é intolerable que en 2017 un estado poida permitirse actuar tan salvaxemente contra a súa poboación por estar exercendo dereitos civís e democráticos en liberdade e de maneira absolutamente consciente e pacífica. É unha aberración que non é posible comprender por boa parte da opinión pública española e internacional, e esgrimir como argumento a suposta vulneración das leis é manifestación dunha cultura política de súbdito, e non-democrática. Por enriba de calquera Lei está a xustiza, a liberdade, o dereito a non ser golpeado e ferido polo estado que sostés coa forza do teu traballo. Votar en democracia, aínda que esa votación non teña validez legal desde a óptica estatal, non é ningún delito. Prohibilo, e desa maneira tan brutal contra persoas indefensas de todas as idades, clases e condicións sociais é un acto dunha baixeza moral infame. Case un acto de terrorismo. Execrable.

Deter e meter no cárcere de maneira preventiva e tan rapidamente a boa parte dun goberno lexítimo escollido democráticamente, a través dun procedemento excepcional, por tribunais non-competentes e en base a hipotéticas comisións de delitos que non se cometeron (como rebelión) é outra aberración arbitraria de enorme magnitude. Extraordinariamente grave. Iso demostra moitas cousas que darían para falar moito, pero demostra sobre todo que o estado español é un estado que ten incorporada unha xenética fondamente autoritaria. É síntoma dun estado fallido que non é capaz de resolver os problemas políticos por cauces políticos e democráticos.

O encaixe das nacións e a súa relación co estado español, e o status político e/ou de maior ou menor dependencia e corresponsabilidade nos asuntos conxuntos é un debate de longuísimo percorrido que non imos desenvolver aquí porque ten fondas raíces na historia e implicacións en demasiados ámbitos da política, da economía e da sociedade. O que un pode facer é comprobar, en perspectiva, como a historia da monarquía hispánica, a conquista e expansión colonial e a perda do imperio alén da península é unha historia con luces pero tamén cunha cantidade inxente de sombras que ilustran o comportamento das elites españolas centralistas. Un comportamento que, en esencia, pouco variou en séculos: negación, incompresión, ambición de sometemento e de imposición.

O estado español gozou de moi poucos e moi curtos momentos timidamente democráticos na historia por múltiples factores, pero un dos máis importantes é a falta de comprensión e vontade de gobernanza en respecto da súa propia diversidade e complexidade interna. A súa fracasada ambición de dominio e homoxeneización política, cultural, lingüística. Seguramente porque España non é unha nación, se non máis ben un mito nacional, e un imperio fracasado no século XIX que se autoaplicou unha terapia de choque no século XX que durou 40 anos, e dos cales aínda padecemos consecuencias.

Agora ben, é reconducible o problema do encaixe das nacións? Si, si o sería si nas elites políticas centralistas houbese un mínimo de intelixencia colectiva, mesura e racionalidade, partindo da base de que non pode manterse pola forza bruta policial, xudicial e mesmo militar a vontade dos pobos que conforman hoxe en día España. Cómo? Respectando o dereito de autodeterminación, consultando aos pobos que o reclaman e ofrecendo un proxecto compartido que sexa atractivo e merecente de compartir, sen apropiarse dos símbolos que se arroxan contra o diferente e minoritario. Non hai un especial problema de nacionalismos no estado español. Hai un problema forte co nacionalismo e co chovinismo español. Como dicía Castelao: o problema non son “os separatistas”, son “os separadores”. Sería boa unha solución federal ou confederal, en liberdade, pero para iso ten que haber quen queira federarse con un. E un sistema federal ou confederal é incompatible, ontolóxicamente, coa Monarquía. Entón, máis que “reforma” do que da novamente máis ca síntomas de ser irreformable (a moribunda Constitución de 1978), cabería falar da idea e da necesidade de dar comezo a un novo proceso de procesos constituíntes. Sen desbotar o que de bo e de avances tivo a experiencia constitucional destes últimos 40 anos, que bebe e se inspira noutras experiencias constitucionais: na republicana española do 31, na portuguesa, na alemana da Lei de Bonn, etc...En calquera caso, parece que camiñamos cara a vontade dunha reforma que podería ir nun sentido regresivo se os pobos non se mobilizan e organizan para evitalo.

Máis alá do que eu desexe ou deixe de desexar, non vexo doado que se produza un colapso ou disgregación do estado español en estados completamente independentes. Unha “balcanización” real. Outra cousa é que se use como axitación do medo. Nin siquera pola banda de Catalunya. Ao fin e ao cabo compartimos ámbito xeográfico peninsular, moitos lazos sociais, afectivos e familiares, culturais e económicos, etc...o que si vexo máis posible, a medio prazo, é un horizonte de refundación do estado sobre alicerces republicanos. E recalco que falo de posibilidades, máis ca de desexos. Claro que para que unha República non fracase ten que haber cidadáns republicanos, e tampouco teño claro que haxa os suficientes.

Pregunta: Podemos (e as Mareas) recuperan a vella idea Gramsciana da “hexemonía” entendido non só polo progresivo control da axenda pública con novas temáticas e preocupacións, senón tamén no eido cultural e da auto-definición dos individuos con respecto ás normas políticas, dereitos, deberes e liberdades como cidadáns e mesmo a arte. ¿Está a mudar a cultura política?

Resposta: Nestes últimos tempos parece que, se está a mudar, está mudando nun sentido involutivo. Recuperando o tema de Catalunya: a ofensiva política e cultural dos partidos do art 155 e das terminais mediáticas non ten precedentes, que eu recorde, no estado español. O que se está vivindo é unha enxurrada de españolismo que está despertando ese nacionalismo máis primario e agresivo. Mesmo un despertar da ultradereita violenta. A unanimidade nos medios de información (prensa, radio, TV), o abuso de opinión por riba da información e a casuística de malas prácticas profesionais e os niveis de propaganda, son certamente preocupantes. Só contrapesado por algúns medios dixitais e a propia actividade de sectores da cidadanía máis activa. Os episodios de violencia impune da ultradereita, ou o nivel de crispación e irracionalidade que se ten vivido nos últimos tempos non da boas perspectivas dun cambio real de cultura política no sentido no que algúns quixeramos. Pero tamén é certo que hai outra parte da sociedade que camiña noutra dirección e ten outros valores. O 15-M tamén foi, naquela altura, un movemento social, político e cultural que inaugurou unha nova gramática e novas perspectivas nun horizonte democratizador. Outra cousa foi a reacción do Poder, pero desde aquela teñen acontecido moitas cousas no sistema político galego e español quen dan conta de que si houbo mudanzas: abdicación do anteriro monarca, os problemas internos no PSOE motivado polas insalvables contradiccións que padece e a disociación entre a práctica política que mantén e boa parte da súa base social, o ciclo electoral con repetición de xerais e golpe de palacio incluído, etc...toda unha serie de acontecementos que, en boa medida, estiveron provocados ou influídos por esa nova cultura a través dos artefactos políticos que foi creando e sostendo no tempo. Esa nova cultura é, en esencia, cívica e republicana: impugna o réxime do 78 entendido coma o sistema político da monarquía e todo o que isto significa.

Pregunta: A modernidade trae consigo tamén a tecnificación e con ela a investigación de posibles melloras na propia actividade política ¿Política e Innovación? ¿É iso posible?

Resposta: Claro que é posible, de feito estáse aplicando xa. Toda innovación social e tecnolóxica repercute na esfera e na actividade política xa que a política desenvólvese no feito social. Vímolo a través da historia: coa aparición da imprenta, da radio e a televisión ou agora con Internet.

Tanto a nivel interno en partidos e organizacións, como nas propias administracións empréganse innovacións tecnolóxicas. Todo uso responsable que se faga das tecnoloxías da información e da comunicación e que se use en favor da transparencia, da participación e da axilización de trámites burocraticos non só é posible, se non que é necesario e positivo. Temos experiencias xa desde hai tempo.

Pregunta: O cal, nos leva a trasladar a esfera de participación política ao espazo público. ¿Están preparadas as administracións para introducir mecanismos de lexitimación das súas decisións a través de ferramentas participativas ou sociais?

Resposta: Hai exemplos noutros países que teñen incorporado o voto electrónico, etc...as distintas administracións locais e autonómicas teñen feito análises e estudos sobre a viabilidade da implementación destas ferramentas. Non coñezo en profundidade tampouco a materia nin estou moito ao tanto dos últimos avances, nin se están xa funcionando con regulariedade nalgún lugar no noso espazo. En calquera caso, sería bo que aquelas que non estean aínda preparadas invistan recursos e esforzos para explorar o seu uso no futuro. Todo o que signifique fomentar a participación da cidadanía e a súa corresponsabilidade nos asuntos públicos a través de mecanismos que o facilitan pode ser positivo.

Pregunta: Os modelos clásicos de partidos e mesmo das administracións públicas están a adaptar cada vez máis elementos da empresa privada, do márketing e mesmo da xestión interna. ¿Atopámonos, unha vez máis, ante a colonización da esfera política por parte da económica ou trátase de ferramentas que poden aportar melloras importantes no seu funcionamento?

Resposta: Eu véxoo máis ben da segunda forma aínda que seguramente teña un pouco das dúas. Sempre que haxa mecanismos de control e auditorías e as maiores garantías, e non colisione con dereitos da cidadanía, que se adopten algúns xeitos de funcionamento do sector privado non ten necesariamente porque ser malo. Non creo que isto sexa un enfoque neoliberal, se se fai sempre tendo presentes os límites. Como ben dis, algunhas estratexias e técnicas de márketing político, incorpóranse da esfera comercial. Iso non ten porque ter resultados negativos tampouco, se non se trata ao cidadán coma un simple consumidor. A política, os partidos e a administración pública non son un producto máis do mercado.

Pregunta: Xa para rematar Millán, queremos pedirche recomendacións. ¿Podes indicarnos tres pensadores e tres libros que para ti tivesen importancia capital nos últimos tempos?

Resposta:

Pensadores:

Por “deformación profesional”, desde hai anos: Lakkof.

Por curiosidade intelectual, tamén desde hai tempo: Zizek, co cal son crítico en moitas cousas, pero lelo é sempre estimulante.

Reivindicando ás mulleres intelectuais: Naomi Klein.

Libros recomendables que lin ultimamente:      

El precio de la Transición, Gregorio Morán

Medios Democráticos, Pascual Serrano

Soberanos e intervenidos, Joan Garcès

Moitas Grazas.

#millanfernandez conversasnastoa analise teoriapolitica innovapolitics

[innova-politics-blog]

“I like to loiter around the city looking for interesting things,” the artist Jenny Kroik says. Her painting for this week’s cover depicts another loiterer at the Strand Bookstore, a beloved institution in lower Manhattan.

[innova-politics-blog]

Desde Innova Politics, os anunciamos que vamos a lanzar una nueva sección denominada “Stoa ” y en la que, bajo su amparo cubierto, como en las viejas ágoras griegas, nos encontraremos semanalmente con una personalidad interesante para conocer las nuevas tendencias, ideas o innovaciones en los campos de la política y el gobierno.

La stoa (στοά, palabra griega, transcribible como stoá, en plural stoai, castellanizable como estoa, y traducible como 'pórtico') es una construcción propia de la arquitectura clásica, una de las más sencillas: un espacio arquitectónico cubierto, de planta rectangular alargada, conformado mediante una sucesión de columnas, pilares u otros soportes (columnata), y, en su caso, muros laterales y que solía formar parte de espacios públicos como gimnasios y jardines; aunque su localización preferente era el ágora (la plaza pública de las ciudades griegas).

Como espacio público protegido del sol y la lluvia, era un lugar idóneo para la vida social de las ciudades mediterráneas; a veces cumplía también funciones comerciales, alojando puestos de comercio. Es equivalente a los soportales o galerías porticadas de algunos otros lugares.

De una de las stoai atenienses, la Stoa Pecile, deriva el nombre del estoicismo, pues en ella el filósofo Zenón de Citio impartía sus enseñanzas a sus discípulos.

Esperamos que sea de vuestro interés!

#politics #government #innovation

[innova-politics-blog]

Nace Innova Politics

La modernidad afecta a todas y cada una de las parcelas de nuestra sociedad. La política, como actividad humana, no está exenta. Sin embargo al ser esta una actividad social relacionada con la consecución, mantenimiento y gestión del poder, tiene unas características singulares que deben ser analizadas. ¿Se puede innovar en política, en gobierno? Sí. ¿Es deseable? Por supuesto si redunda en el bienestar de la colectividad. En este Micro Blog trataremos de proponer, debatir y dialogar sobre política e innovación con la simple ambición de divulgar propuestas y herramientas de mejora política. Aprendamos a mejorar. Seamos socráticos.

[innova-politics-blog]

Nace Innova Politics

La modernidad afecta a todas y cada una de las parcelas de nuestra sociedad. La política, como actividad humana, no está exenta. Sin embargo al ser esta una actividad social relacionada con la consecución, mantenimiento y gestión del poder, tiene unas características singulares que deben ser analizadas. ¿Se puede innovar en política, en gobierno? Sí. ¿Es deseable? Por supuesto si redunda en el bienestar de la colectividad. En este Micro Blog trataremos de proponer, debatir y dialogar sobre política e innovación con la simple ambición de divulgar propuestas y herramientas de mejora política. Aprendamos a mejorar. Seamos socráticos.

#politics #innovation #democracy