Tumgik
creole101com · 9 months
Photo
Tumblr media
Haiti of Yesterday
0 notes
creole101com · 9 months
Text
Èske kreyòl ayisyen se yon lang?
Tumblr media
Kreyòl ayisyen se yon lang inik ke yo pale anpil nan peyi Ayiti, yon nasyon nan karayib la ki twouve l nan pati lwès zile Ispànyola a. Li se lang ofisyèl nan peyi a ansanm avèk fransè. Kreyòl ayisyen se rezilta entèaksyon istwa ant esklav afriken, kolonizatè fransè, ak lòt enfliyans ewopeyen. Nan atik sa a, nou pral esplike orijin, karakteristik, ak stati lenguistik kreyòl ayisyen an pou nou ka detèmine si wi ou non li se yon lang tankou tout lang ki granmoun tèt li.
Orijin ak kontèks Istorik
Kreyòl ayisyen gen rasin li nan komès esklav transatlantik, ki te mennen esklav afriken kaptif nan koloni fransè nan Sen-Domeng (kounye a Ayiti) nan 17yèm ak 18yèm syèk yo. Lang lan te evolye kòm yon fason pou kominike ant esklav ki sòti nan diferan rejyon afriken ki te pale divès lang. Lè yo te fòse adapte tèt yo nan nouvo anviwónman yo, lang matènèl yo te vin fè melanj ak fransè ansanm ak lòt lang ewopeyen, ki mennen nan nesans Kreyòl ayisyen an. 
Karakteristik lenguistik
Kreyòl ayisyen gen pwòp strikti gramatikal pa l ak yon pwòp vokabilè l ki diferan de lang afriken ak ewopeyen ki orijin li yo. Li baze prensipalman sou vokabilè fransè, men li enkòpore eleman nan lang afriken nan zòn Lwès Afrik, tankou lang espayòl ak anglè. Lang lan suiv lòd mo sijè-vèb-objè, epi vèb yo konjige pou eksprime tan, mod, ak aspè. Kontrèman ak fransè ak anglè, kreyòl ayisyen gen yon sistèm sonorite pi senp ak mwens son, ak yon sistèm ekri ki plis transparan. Se yon sistèm fonetik, kote ou ekri sa w tande a, prèske menm jan ak lang grèk oswa lang espayòl. Pou plis detay sou sijè a, gade atik sa a Fason pou w byen li e ekri kreyòl ayisyen.
Estati lang ak rekonesans
Deba sou stati lang kreyòl ayisyen an kòmanse lontan. Nan kòmansman, li te konsidere kòm yon dyalèk oswa yon fòm "moso" fransè pa lenguis yo ak nan je sosyete a an jeneral. Sepandan, rechèch lenguistik kontinyèlman montre ke kreyòl ayisyen satisfè tout kritè pou klasifye li kòm yon lang pou kont li, ki granmoun tèt li. Li gen gramè, vokabilè ak règ pou kominike. An reyalte, li se lang matènèl majorite ayisyen yo epi yo sèvi avè l nan lavi chak jou, nan literati, nan medya ak nan edikasyon.
Lang ofisyèl ak edikasyon
Kreyòl ayisyen jwenn rekonesans ofisyèl li ann Ayiti. Li tounen yon lang ofisyèl nan ane 1961, ansanm ak fransè, ki te sèl lang ofisyèl anvan sa. Rekonesans sa a te reprezante yon etap enpòtan nan pwojeksyon ak prezèvasyon kilti ak idantite ayisyen yo. Jodi a, kreyòl ayisyen se lang prensipal nan lekòl Ayiti yo, sa ki pèmèt timoun yo aprann epi kominike efikasman nan lang matènèl yo.
Enpòtans lenguistik ak enfliyans mondyal
Etid kreyòl ayisyen gen yon enpòtans lenguistik konsiderab. Devlopman li ilistre pwosesis konplèks kreyolizasyon an, kote yon nouvo lang parèt atravè melanj plizyè enfliyans lenguistik. Chèchè ak lenguis nan tout mond lan etidye kreyòl ayisyen pou pi byen konprann evolisyon lang, kontakt lenguistik ak fenomèn sosyolenguistik. Anplis, rekonesans li kòm lang remèt an kesyon prejije istòrik ak eritaj kolonyal ki te majinalize lang kreyòl yo nan favè lang ewopeyen yo.
Wi, kreyòl ayisyen se yon lang tankou tout lang!
Kreyòl ayisyen se san dout yon lang tout antye ki ka rele tèt li chè mèt, chè mètrès. Li gen yon richès kiltirèl lenguistik, li gen pwòp karakteristik li antanke lang epi li satisfè tout kritè pou li gen rekonesans kòm yon lang. Orijin istorik li yo, gramè li ki diferan, vokabilè ak stati ofisyèl li ann Ayiti, tout sa a kontribye nan enpòtans lenguistik li. Rekonesans kreyòl ayisyen kòm lang fè pwomosyon pou enklizyon, selebre divèsite kiltirèl epi mete an vale rezistans pèp ayisyen an nan prezèvasyon patrimwàn lenguistik lang lan. Read the full article
0 notes
creole101com · 2 years
Photo
Tumblr media
💖💗❤️❣️ Sitasyon Pou Fi: ❣️❤️💗💖 Karaktè. Entèlijans. Fòs. Stil. Se sa k fè bote yon fanm! https://creole101.com/ht/sitasyon/sitasyon.php?theme=13 ⁠ .⁠ ⁠ .⁠ ⁠ .⁠ ⁠ ⁠ #creole101 #kreyòl #kreyol #sitasyonkreyol #sitasyon #sitasyonlanmou #haiti #haitiancreole #kreyol101 #SMSlanmou #fanm #SMSkreyol #pwovèb #pwovebkreyol #pwoveb #pwoveblakay #haiti🇭🇹 #diksyone #ayiti https://www.instagram.com/p/Ca3C54tvRIZ/?utm_medium=tumblr
0 notes
creole101com · 2 years
Photo
Tumblr media
A toi - Lyrics par Money Honey Mike ORS A tribute to Money Honey Mike Check it on YouTube 👉https://youtube.com/watch?v=liUeLO7vbfY #ors #orijinalrapstaff #rapkreyol #mizik #creole101 #textedechanson https://www.instagram.com/p/CZkcp_rvKEQ/?utm_medium=tumblr
0 notes
creole101com · 2 years
Photo
Tumblr media
💖💗❤️❣️ Sitasyon Lanmou: ❣️❤️💗💖 Kote ki gen lanmou, gen lavi. - Mahatma Gandh https://creole101.com/ht/sitasyon/sitasyon-202 ⁠ .⁠ ⁠ .⁠ ⁠ .⁠ ⁠ ⁠ #creole101 #kreyòl #kreyol #sitasyonkreyol #sitasyon #sitasyonlanmou #haiti #haitiancreole #kreyol101 #SMSlanmou #SMSkreyol #pwovèb #pwovebkreyol #pwoveb #pwoveblakay #haiti🇭🇹 #diksyone #ayiti https://www.instagram.com/p/CZfwuLDMTw8/?utm_medium=tumblr
0 notes
creole101com · 2 years
Photo
Tumblr media
😎👍👌 Sitasyon Motivasyon: 👌👍😎 Eksperyans se pa sa ki rive ou, men se sa ou fè ak sa ki rive w. - Aldous Huxley https://creole101.com/ht/sitasyon/sitasyon-54 ⁠ .⁠ ⁠ .⁠ ⁠ .⁠ ⁠ ⁠ #creole101 #kreyòl #kreyol #sitasyonkreyol #sitasyon #sitasyonlanmou #haiti #haitiancreole #kreyol101 #SMSlanmou #SMSkreyol #pwovèb #pwovebkreyol #pwoveb #pwoveblakay #haiti🇭🇹 #diksyone #ayiti #motivasyonkreyol #enspirasyonkreyol https://www.instagram.com/p/CZfp0Z9s0ON/?utm_medium=tumblr
0 notes
creole101com · 2 years
Photo
Tumblr media
🌟💡 Motivasyon: 💡🌟 Moun ki pa okipe nan kreye tèt li, okipe nan detui l. - Bob Dylan. https://creole101.com/ht/sitasyon/sitasyon-60 ⁠ .⁠ ⁠ .⁠ ⁠ .⁠ ⁠ ⁠ #creole101 #kreyòl #kreyol #sitasyonkreyol #sitasyon #sitasyonlanmou #haiti #haitiancreole #kreyol101 #SMSlanmou #SMSkreyol #pwovèb #pwovebkreyol #pwoveb #pwoveblakay #haiti🇭🇹 #diksyone #ayiti https://www.instagram.com/p/CYka7zmsGJQ/?utm_medium=tumblr
0 notes
creole101com · 2 years
Photo
Tumblr media
💖💗❤️❣️ Sitasyon Lanmou: ❣️❤️💗💖 Mwen pa t janm ka konprann siyifikasyon mo "pafè"—jiskaske m te rankontre w. Tousuit definisyon an tonbe nan plas epi souf mwen koupe chak moman mwen pase avè w. https://creole101.com/ht/sitasyon/sitasyon-212⁠ ⁠ .⁠ ⁠ .⁠ ⁠ .⁠ ⁠ ⁠ #creole101 #kreyòl #kreyol #sitasyonkreyol #sitasyon #sitasyonlanmou #haiti #haitiancreole #kreyol101 #SMSlanmou #SMSkreyol #pwovèb #pwovebkreyol #pwoveb #pwoveblakay #haiti🇭🇹 #diksyone #ayiti https://www.instagram.com/p/CYU22orst2H/?utm_medium=tumblr
0 notes
creole101com · 2 years
Photo
Tumblr media
<~~ Motivasyon jounen an ~~> Ou kapab akonpli tout bagay nan lavi a si w gen kouraj pou w reve, entèlijans pou w fè yon pwojè reyalis e volonte pou w wè pwojè sa a akonpli. - Sidney A. Friedman https://creole101.com/ht/sitasyon/sitasyon-30⁠ ⁠ .⁠ ⁠ ⁠ .⁠ ⁠ ⁠ ⁠ #creole101 #kreyòl #kreyol #sitasyonkreyol #sitasyon #sitasyonlanmoun #haiti #haitiancreole #kreyol101 #SMSlanmou #SMSkreyol #pwovèb #pwovebkreyol #pwoveb #pwoveblakay #motivasyonkreyol #haiti🇭🇹 #diksyone #ayiti See less https://www.instagram.com/p/CYSCZeTPewt/?utm_medium=tumblr
0 notes
creole101com · 2 years
Photo
Tumblr media
💖💗❤️❣️ Sitasyon Lanmou: ❣️❤️💗💖 Nanm mwen annik wè w epi li di: "Oh lala, men moun nan. Se ou mwen t ap chèche." https://creole101.com/ht/sitasyon/sitasyon-213⁠ ⁠ .⁠ ⁠ .⁠ ⁠ .⁠ ⁠ ⁠ #creole101 #kreyòl #kreyol #sitasyonkreyol #sitasyon #sitasyonlanmou #haiti #haitiancreole #kreyol101 #SMSlanmou #SMSkreyol #pwovèb #pwovebkreyol #pwoveb #pwoveblakay #haiti🇭🇹 #diksyone #ayiti https://www.instagram.com/p/CYSAgJUPlex/?utm_medium=tumblr
0 notes
creole101com · 2 years
Photo
Tumblr media
Sitasyon jounen an: 😂 Pa kontante w pou w ap sèlman reflechi, sitou kite kè w ri, chante, danse..💥 https://creole101.com/ht/sitasyon/sitasyon-19 ⁠ .⁠ ⁠ .⁠ ⁠ .⁠ ⁠ ⁠ #creole101 #kreyòl #kreyol #sitasyonkreyol #sitasyon #sitasyonlanmou #haiti #haitiancreole #kreyol101 #SMSlanmou #SMSkreyol #pwovèb #pwovebkreyol #pwoveb #pwoveblakay #haiti🇭🇹 #diksyone #ayiti #motivasyon #motivasyonkreyol https://www.instagram.com/p/CYHvG2bva4-/?utm_medium=tumblr
0 notes
creole101com · 2 years
Photo
Tumblr media
Pataje a yon moun ou renmen: ❣️Moun ki renmen vrèman yo gen rasin yo ki pouse youn anvè lòt anba tè, e lè tout bèl ti flè fin tonbe sot nan branch yo, yo konstate ke yo pa de men yo se yon sèl pyebwa.💖 - Louis de Bernieres https://creole101.com/ht/sitasyon/sitasyon-12 ⁠ .⁠ ⁠ .⁠ ⁠ .⁠ ⁠ ⁠ #creole101 #kreyòl #kreyol #sitasyonkreyol #sitasyon #sitasyonlanmou #haiti #haitiancreole #kreyol101 #SMSlanmou #SMSkreyol #pwovèb #pwovebkreyol #pwoveb #pwoveblakay #haiti🇭🇹 #diksyone #ayiti https://www.instagram.com/p/CYCe6JjPcPh/?utm_medium=tumblr
0 notes
creole101com · 2 years
Video
KISA W TA KA AJOUTE NAN LIS SA A????⁠ ⁠ Motivasyon: Anvan w pale, koute. Anvan w ekri, reflechi.⁠ Anvan w depanse, travay. Anvan w envesti, envestige.⁠ Anvan w kritike, tann. Anvan w priye, padone.⁠ Anvan w bay vag, eseye. Anvan w pran retrèt, ekonomize.⁠ Anvan ou mouri, pataje.⁠ - William A. Ward ⁠ https://creole101.com/ht/sitasyon/sitasyon-245⁠ ⁠ .⁠ ⁠ .⁠ ⁠ .⁠ ⁠ ⁠ #creole101 #kreyòl #kreyol #sitasyonkreyol #sitasyon #sitasyonlanmoun #haiti #haitiancreole #kreyol101 #SMSlanmou #SMSkreyol #pwovèb #pwovebkreyol #pwoveb #pwoveblakay #haiti🇭🇹 #diksyone #ayiti https://www.instagram.com/p/CYCchYCpiUv/?utm_medium=tumblr
1 note · View note
creole101com · 2 years
Photo
Tumblr media
Motivasyon: Bon bwa pa grandi nan sikonstans konfòtab, lè van an pi fò, pye bwa a pi djanm.⁠ - J. Willard Marriott ⁠ https://creole101.com/ht/sitasyon/?sitasyon=56⁠ ⁠ .⁠ ⁠ ⁠ .⁠ ⁠ ⁠ ⁠ #creole101 #kreyòl #kreyol #sitasyonkreyol #sitasyon #sitasyonlanmoun #haiti #haitiancreole #kreyol101 #SMSlanmou #SMSkreyol #pwovèb #pwovebkreyol #pwoveb #pwoveblakay #motivasyonkreyol #haiti🇭🇹 #diksyone #ayiti https://www.instagram.com/p/CYCbWJ9vdiT/?utm_medium=tumblr
0 notes
creole101com · 2 years
Photo
Tumblr media
Sitasyon Lanmou: Si yon akolad reprezante janm m renmen w, ⁠ mwen ta kenbe w, ⁠ sere w nan bra m ⁠ pou letan, pou letènite.⁠ - Mandy Hampton ⁠ https://creole101.com/ht/sitasyon/sitasyon-11⁠ ⁠ .⁠ ⁠ .⁠ ⁠ .⁠ ⁠ ⁠ #creole101 #kreyòl #kreyol #sitasyonkreyol #sitasyon #sitasyonlanmoun #haiti #haitiancreole #kreyol101 #SMSlanmou #SMSkreyol #pwovèb #pwovebkreyol #pwoveb #pwoveblakay #haiti🇭🇹 #diksyone #ayiti https://www.instagram.com/p/CYCa11DvzZ1/?utm_medium=tumblr
0 notes
creole101com · 2 years
Photo
Tumblr media
Pa eseye pou w diferan. Ou dwe jis yon bon moun. Lè w s’on bon moun, ou deja diferan ase.⁠ - Arthur Freed ⁠ https://creole101.com/ht/sitasyon/sitasyon-49⁠ .⁠ .⁠ .⁠ .⁠ ..⁠ .⁠ #creole101 #kreyòl #kreyol #sitasyonkreyol #sitasyon #sitasyonlanmoun #haiti #haitiancreole #kreyol101 #SMSlanmou #SMSkreyol #pwovèb #pwovebkreyol #pwoveb #pwoveblakay #motivasyonkreyol #haiti🇭🇹 https://www.instagram.com/p/CX8sexkLEQF/?utm_medium=tumblr
0 notes
creole101com · 2 years
Photo
Tumblr media
Anpil nan bagay ou ka konte, pa vrèman enpòtan. Anpil bagay ou pa ka konte, reyèlman enpòtan!⁠ - Albert Einstein ⁠ ⁠ https://creole101.com/ht/sitasyon/sinantasyon-247⁠ .⁠ .⁠ .⁠ .⁠ ..⁠ .⁠ #creole101 #kreyòl #kreyol #sitasyonkreyol #sitasyon #sitasyonlanmoun #haiti #haitiancreole #kreyol101 #SMSlanmou #SMSkreyol #pwovèb #pwovebkreyol #pwoveb #pwoveblakay⁠ #motivasyonkreyol https://www.instagram.com/p/CX6E2YSrd1u/?utm_medium=tumblr
0 notes