tubayavuzzz

[tubayavuzzz]

Sıfat (Ön Ad) Nedir?

Adları niteleyen veya belirten sözcüklerdir.

Bu bahçe çocukluğumda hep kırmızı güllerle doluydu.

Bu cümlede, bu sözcüğü bahçe adını işaret yoluyla belirttiği; kırmızı sözcüğü gül adının niteliğini gösterdiği için sıfattır.

Sıfatlar, iki ana gruba ayrılır:

Niteleme Sıfatları

Belirtme Sıfatları

İşaret Sıfatı

Soru Sıfatı

Belgisiz Sıfat

Sayı Sıfatı

Asıl Sayı Sıfatı

Sıra Sayı Sıfatı

Üleştirme Sayı Sıfatı

Kesir Sayı Sıfatı

NİTELEME SIFATLARI

Bir adı; durum, şekil, biçim, renk yönüyle niteleyen sözcüklerdir. Niteleme sıfatları, ada sorulan “Nasıl?” sorusunun cevabı olan sözcüklerdir.

Trenimiz karlı dağların arasında geçiyor.

Bu cümlede karlı sözcüğü, dağın nasıl olduğunu yani niteliğini gösterdiği için niteleme sıfatıdır. Bu sıfat, nitelediği ada (dağ) sorulan nasıl sorusunu da cevap vermektedir.

Mahalledeki dik yokuşu çıkmakta zorlanıyorum.

Annem, eski kitaplarımı atmamı istiyor.

BELİRTME SIFATLARI

Adları işaret, sayı, soru, belgisizlik yönüyle belirten sıfatlardır.

1) İşaret Sıfatı

Adları işarete yönüyle belirten, onları işaret eden sözcüklerdir.

bu, şu, o, öteki, beriki, öbür

O kitabı babam daha çocukken okumuş.

Öteki çantada sana aldığım hediyeler var.

2) Sayı Sıfatı

Varlıkları sayı yönüyle belirten sözcüklerdir. Aşağıdaki örnek cümlelerde renkli yazılan sözcükler sayı sıfatı, altı çizili sözcükle sayı sıfatlarının belirttiği adlardır.

a. Asıl Sayı Sıfatı

Varlıkların sayılarını kesin olarak belirten sözcüklerdir. Ada sorulan kaç sorusunun cevabıdır.

İşe gitmek için her gün iki otobüse biniyorum.

b. Sıra Sayı Sıfatı

Varlıkların sırasını gösteren sözcüklerdir. Sayılara “-ncı, -nci, -ncu, -ncü” ekleri getirilerek oluşturulur. Ada sorulan kaçıncı sorusunun cevabıdır.

c. Üleştirme Sayı Sıfatı

Varlıkları sayıca bölümlere ayıran, paylaşma anlamı veren sözcüklerdir. Sayılara -er, -ar eki getirilerek oluşturulur. Ada sorulan kaçar sorusunun cevabıdır.

Masadaki tabaklara ikişer köfte koyalım.

d. Kesir Sayı Sıfatı

Varlıkların parçalarının, bütüne olan oranlarını gösteren sıfatlardır.

Hamurun üçte bir parçasını ayırıyoruz.

Gidip bakkaldan yarım ekmek aldı.

3) Belgisiz Sıfat

Adları belirtirken kesinlik bildirmeyen sıfatlardır.

bir, birkaç, birçok, çok, çoğu, kimi, bazı, bütün, tüm, başka, birtakım, her, hiçbir, herhangi…

Sanatçının birçok şiirini ezbere bilirim.

Arkadaşım, başka sınıfta derse giriyor.

Bu cümlelerdeki birçok sözcüğü şiir adını, sayı yönüyle; başka sözcüğü sınıf adını işaret yoluyla ama kesin olmayacak biçimde belirttiğinden, bu sözcükler belgisiz sıfattır.

Bugün size soracak çok sorum var.

Okulun koridorundaki bazı resimler ilgimi çekti.

Birkaç araba yolun kenarına park etmişti.

Yürüyecek eski bir binanın önüne geldik.

Bu cümlelerde çok sözcüğü, soru adını; bazı sözcüğü, resim adını; birkaç sözcüğü, araba adını; bir sözcüğü, bina adını kesinlik bildirmeden belirttiği için belgisiz sıfattır.

4) Soru Sıfatı

Adları soru yoluyla belirten sözcüklerdir. Soru sıfatlarının cevabı yine sıfattır.

nasıl, kaç, kaçıncı, kaçar, hangi, ne kadar, ne

Göndereceğiniz servise, kaç kişi binebilir?

Anlattığın öyküyü hangi kitapta okudun?

Bu cümlelerde, kaç soru sözcüğü, kişi adını, hangi soru sözcüğü, kitap adını soru yoluyla belirmektedir. Bu soru sözcüklerine verilebilecek cevapların (on altı kişi, şu kitap) sıfat olması, bu soru sözcüklerinin de sıfat olduğunu göstermektedir.

Müdürle görüşmek için kaçıncı kata çıkacağız?

Sınav için ne kadar süre verilecek?

Nasıl bir kitaptan hoşlanır çocuğunuz?

Biz statta ne tarafta oturacağız?

Bu cümlelerde geçen kaçıncı, ne kadar, nasıl, ne sözcükleri; önündeki sözcükleri soru yönüyle belirttiği ve bu sözcüklere verilen cevaplar sıfat olduğu için soru sıfatıdır.

#dilbilgisi #turkçe #sıfat