#Niteleme sıfatları

[ebruekincioglu-blog]

SIFATLAR

SIFAT NEDİR ?

İsimlerin önüne gelerek isimleri renk, şekil, durum, sayı vb. yönlerden niteleyen veya belirten sözcüklere sıfat denir.

Örnek» Bu akşam eski bir arkadaşımla masmavi denizi seyrettik.

>  Sıfatlar, niteleme sıfatları ve belirtme sıfatları olarak ikiye ayrılır: 

A. Sıfat Çeşitleri (Türleri)

1. Niteleme Sıfatları

Varlıkların durumlarını, biçimlerini, özelliklerini, renklerini kısaca nasıl olduklarını bildiren sözcüklerdir.

İsimlere sorulan “Nasıl?” sorusunun cevabıdır.

Örnek» Çalışkan öğrenci sınavda birinci oldu.

cümlesindeki “çalışkan” sözcüğü, “öğrenci”nin özelliğini belirtmektedir. Bu cümlede “öğrenci” ismine “nasıl?” sorusunu sorduğumuzda “çalışkan” cevabını almaktayız. Dolayısıyla “çalışkan” sözcüğü niteleme sıfatıdır.

» Gökyüzünü aniden kara bulutlar kaplamıştı. Bu cümlede “kara” sözcüğü, önüne geldiği ismin nasıl olduğunu gösterdiği için niteleme sıfatıdır.

» Yolun kenarı, kurumuş yapraklarla doluydu.

NOT  Özel isimlerle birlikte kullanılan akrabalık, meslek, saygı unvanları da niteleme sıfatıdır.

Örnek(ler)» Aslı yenge, Doktor Mehmet, Süleyman Bey

2. Belirtme Sıfatları

Varlıkları işaret, sayı, yer, belgisizlik ve soru gibi yönlerden belirten sözcüklerdir. Belirtme sıfatları dörde ayrılır:

2.1. İşaret Sıfatları

Varlıkları işaret yoluyla belirten sıfatlardır. İşaret sıfatları, isimlere sorulan “Hangi?” sorusuna cevap verir.

Örnek» Bu kitabı senin için aldım.

Yukarıdaki cümlede bulunan “bu” sözcüğü işaret sıfatıdır. “kitap” sözcüğüne “hangi?” sorusunu sorduğumuzda “bu” yanıtını alıyoruz. Bu yüzden “bu sözcüğü işaret sıfatıdır.

» Arkadaşlarım öteki otobüse binmiş.

UYARI  İşaret sıfatları mutlaka isim soylu bir sözcüğü etkilemelidir ve ek almamalıdır, yoksa bu sözcükler sıfat olmaktan çıkar.

Örnek» O araba benim değil.

İşaret sıfatı

» O benim değil. İşaret zamiri

Bu cümlelerin birincisinde “o” sözcüğü “araba” adını belirttiği için işaret sıfatı; ikinci cümledeki “o” sözcüğü ise bir varlığı karşıladığı için zamirdir.

2.2. Sayı Sıfatları

Varlıkları sayı yoluyla belirten sıfatlardır. Sayı sıfatları dörde ayrılır:

2.2.1. Asıl Sayı Sıfatları

Bir ismi tam sayı olarak belirtir. İsme sorulan “kaç?” sorusuyla bulunur.

Örnek» Her akşam on beş sayfa kitap okurum.

Yukarıdaki cümlede bulunan “on beş” sözcüğü, “sayfa” sözcüğünün sayısını belirttiği için asıl sayı sıfatıdır.

» Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik.

2.2.2. Sıra Sayı Sıfatları

Varlıkların derecelerini, sıralarını belirten sıfatlardır. Sıra sayı sıfatları isimlere gelen “-ıncı, -inci” ekleri ile yapılır. İsme sorulan “kaçıncı?” sorusunun cevabıdır.

Örnek» On ikinci soruyu çözemedim.

» “Altıncı His” adlı filmi çok beğendim.

Yukarıdaki cümlelerde koyu renkli yazılan sözcükler sıra sayı sıfatıdır.

2.2.3. Üleştirme Sayı Sıfatları

Paylaştırma anlamı taşıyan, varlıkların eşit bölümlerini belirten sıfatlardır. Sayılara “-er, -ar” eki getirilerek oluşturulur. İsme sorulan “kaçar?” sorusunun cevabıdır.

Örnek» Baba her oğluna üçer tarla bıraktı.

»  Hepimize yirmi altışar ceviz düştü.

Bu cümlelerde “üçer, yirmi altışar” sözcükleri, “tarla, ceviz” adlarının paylara ayrıldığını belirttiği için üleştirme sayı sıfatıdır.2.2.4. Kesir Sayı Sıfatları

Bir ismi kesirli sayılarla belirten sayı sıfatıdır, isme sorulan “kaçta kaç?” sorusunun cevabıdır.

Örnek» Senelik kârdan beşte üç pay aldı.

» Alım satımdan yüzde iki komisyon alıyor.

Bu cümlelerde “beşte üç, yüzde iki” sözcükleri, “pay, komisyon” adlarının bütüne olan oranlarını belirttiği için kesir sayı sıfatıdır.

NOT  “yarım, çeyrek” sözcükleri bir ismi belirttiğinde kesir sayı sıfatı olur.

Örnek» Yatmadan önce yarım bardak süt içer.

2.3. Belgisiz Sıfatlar

Varlıkları sayı ve miktar bakımından tam olarak belirtmeyen sözcüklerdir. “bir, birkaç, birçok, çoğu, kimi, bazı, bütün, tüm, başka, birtakım, her, hiçbir, herhangi” gibi kesinlik bildirmeyen, belirsizlik anlamı taşıyan sözcükler kullanılır.

Örnek» Yarın birkaç kişiyle köye gidiyoruz.

» Her gün düzenli olarak koşu yapar.

Bu cümlelerdeki “birkaç, her” sözcüğü “kişi, gün” isimlerini, sayı yönüyle; ama kesin olmayacak biçimde belirtmiştir. Dolayısıyla, “birkaç” ve “her” sözcükleri belgisiz sıfattır.

UYARI  “Bir” sözcüğü “herhangi bir” anlamında kullanılırsa belgisiz sıfat, “tek” anlamında kullanılıp ismin sayısını ifade ediyorsa asıl sayı sıfatıdır.

Örnek» Bir gün beni anlarsın, dedi.

Belgisiz sıfat

» Bir gün sonra tatil bitiyor. Asıl sayı sıfatı

2.4. Soru Sıfatları

İsimleri soru yoluyla belirten, yani isimleri anlamca tamamlayan soru sözcükleridir. Soru sıfatlarının cevabı yine sıfattır. “nasıl, kaç, kaçıncı, kaçar, hangi, ne kadar, ne?” gibi sorular soru sıfatı olarak karşımıza çıkar.

Örnek Sen, tatilde kaç kitap okumuştun?

Bu cümlede, “kaç” soru sözcüğünün “kitap” adını belirttiğini görüyoruz. Bu soru sözcüğüne verilebilecek “beş kitap” cevabının sıfat olması, bize, bu soru sözcüğünün de sıfat olduğunu gösterir.

» Hangi yoldan gitmemizi tavsiye ediyorsun? Bu cümlede, “hangi” soru sözcüğünün “yol” adını belirttiğini görüyoruz. Bu soru sözcüğüne verilebilecek “şu yol” cevabının sıfat olması, bize, bu soru sözcüğünün de sıfat olduğunu gösterir.

UYARI  “Hangisi?, kaçı?” soru zamirleriyle “hangi?, kaç?” soru sıfatlarını birbirine karıştırmamak gerekir.

Örnek» Hangi soru daha zordu?

» Hangisi daha zordu?

Bu cümlelerde “hangi” sözcüğü “soru” adını belirttiği için soru sıfatı; “hangisi” sözcüğü, bir adın yerini soru yoluyla tuttuğu için soru zamiridir.

» Kaç öğrenci gelmedi. » Öğrencilerin kaçı gelmedi. Cümlelerde “kaç” sözcüğü “öğrenci” adını belirttiği için soru sıfatı; “kaçı” sözcüğü, bir sayı adının yerini soru yoluyla tuttuğu için soru zamiridir.

NOT  Bir ad, hem niteleme hem belirtme sıfatı alabilir.

Örnek» O, yeni bir araba almış.

» Bu küçük köyde konaklamaya karar verdik.

Birinci cümlede “yeni” niteleme sıfatıyla “bir” belgisiz sıfatı, “araba” adının sıfatı olarak; İkincide “bu” işaret sıfatıyla “küçük” niteleme sıfatı, “köy” adının sıfatı olarak kullanılmıştır.

NOT  Sıfatlar, adılları da niteleyebilir.

Örnek» Ahmet, gerçekten dürüst birisidir.

» O, her zaman deneyimli kimselerle çalışır.

Bu cümlelerin birincisinde “dürüst” sıfatı “birisi” adılını nitelemektedir. İkinci cümlede “deneyimli” sıfatı, “kimse” adılını nitelemektedir.

NOT  İlgi eki (-ki), yer ve zaman bildiren sözcüklerden sonra gelip eklendiği sözcüğü sıfat yapar.

Örnek» Sınıftaki öğrenciler dışarı çıkmış.

» Yarınki sınava hazır mısın?

Bu cümlelerde “sınıf” sözcüğü, ilk önce bulunma durumu (-de, -da, -te, -ta) ekini alıp ardından sıfat yapan “-ki” ekini alarak önündeki “öğrenciler” adını; “yarın” sözcüğü, sıfat yapan “-ki” ekini alarak önündeki “sınav” adını belirttiği için sıfat görevindedir.Adlaşmış Sıfat

Niteleme sıfatlarından sonra gelen isim kaldırıldığında sıfat, isim yerine kullanılmış olur, dolayısıyla sıfat adlaşır.

Örnek» Dedem küçük çocuklara masal anlatıyor.

» Dedem küçüklere masal anlatıyor.

Birinci cümlede “küçük” sözcüğü, “çocuk” adını niteleyen bir niteleme sıfatıdır. İkinci cümlede ise, “küçük çocuklar” tamlamasındaki “çocuklar” sözcüğü düşmüş, “küçüklere” sözcüğü hem adın yerine geçmiş hem nitelik bildirmiştir, yani adlaşmış sıfat olmuştur.

» Renklileri şu sepete, beyazları bu sepete ayır. Bu cümlede “renkliler” ve “beyazlar” sözcükleri, “çamaşır” adını nitelerken, çekim eki alarak hem “çamaşır” adının yerine geçmiş hem de nitelik bildirerek adlaşmış sıfat olmuştur.

NOT  Adlaşmış sıfattan sonra bir ad geldiğinde anlam karışıklığı ortaya çıkıyorsa bu adlaşmış sıfattan sonra virgül (,) getirilir.

Örnek» Hasta, çocuğu yanına çağırdı.

Bu cümlede “hasta” sözcüğü bir kişiyi karşılayarak adlaşmıştır. Bu sözcükten sonra “çocuk” adı geldiğinde virgül konulmazsa “hasta” sözcüğü “çocuk” adının sıfatı olmaktadır. Bu yüzden “hasta” sözcüğünün adlaşmış sıfat olması için bu sözcükten sonra virgül (,) konmalıdır.

[yonet786-blog]

Sıfat Çeşitleri

1. Niteleme Sıfatları

2. Belirtme Sıfatları

a. İşaret Sıfatları b. Sayı Sıfatları   - Asıl Sayı Sıfatları   - Sıra Sayı Sıfatları   - Kesir Sayı Sıfatları   - Üleştirme Sayı Sıfatları   - Topluluk Sayı Sıfatları

c. Belgisiz Sıfatlar

d. Soru Sıfatları

#kısabilgiler

[hilalcakil]

Sıfat (Ön Ad)

Varlıkları daha iyi anlatabilmek için bazen daha tanıtıcı sözcükler kullanırız. Bu sözcükleri isimlerin önüne getirerek varlıkların rengini, şeklini, durumunu, sayısını belirtiriz.

İsimlerin önüne gelerek isimleri renk, şekil, durum, sayı vb. yönlerden niteleyen veya belirten sözcüklere sıfat denir.

Sıfatlar, niteleme sıfatları ve belirtme sıfatları olarak ikiye ayrılır:

1.NİTELEME SIFATLARI

Varlıkların durumlarını, biçimlerini, özelliklerini, renklerini kısaca nasıl olduklarını bildiren sözcüklerdir.

İsimlere sorulan “Nasıl?” sorusunun cevabıdır.

Örnekler:

Çalışkan öğrenci sınavda birinci oldu.

Gökyüzünü aniden kara bulutlar kaplamıştı.

Yolun kenarı, kurumuş yapraklarla doluydu.

NOT: Özel isimlerle birlikte kullanılan akrabalık, meslek, saygı unvanları da niteleme sıfatıdır.

Aslı yenge, Doktor Mehmet, Süleyman Bey

2. BELİRTME SIFATLARI

Varlıkları işaret, sayı, yer, belgisizlik ve soru gibi yönlerden belirten sözcüklerdir. Belirtme dörde ayrılır:

2.1. İşaret Sıfatları

Varlıkları işaret yoluyla belirten sıfatlardır. İşaret sıfatları, isimlere sorulan “Hangi?” sorusuna cevap verir.

Örnekler:

Bu kitabı senin için aldım.

Arkadaşlarım öteki otobüse binmiş.

UYARI: İşaret sıfatları mutlaka isim soylu bir sözcüğü etkilemelidir ve ek almamalıdır, yoksa bu sözcükler sıfat olmaktan çıkar.

Örn.: 

O araba benim değil. » İşaret sıfatı

O benim değil.  » İşaret zamiri

2.2. Sayı Sıfatları

Varlıkları sayı yoluyla belirten sıfatlardır. Sayı sıfatları dörde ayrılır:

2.2.1. Asıl Sayı Sıfatları

Bir ismi tam sayı olarak belirtir. İsme sorulan “Kaç?” sorusuyla bulunur.

Örnekler:

Her akşam on beş sayfa kitap okurum.

2.2.2. Sıra Sayı Sıfatları

Varlıkların derecelerini, sıralarını belirten sıfatlardır. Sıra sayı sıfatları isimlere gelen “-ıncı, -inci” ekleri ile yapılır. İsme sorulan “Kaçıncı?” sorusunun cevabıdır.

Örnekler:

On ikinci soruyu çözemedim.

“Altıncı His” adlı filmi çok beğendim.

2.2.3. Üleştirme Sayı Sıfatları

Paylaştırma anlamı taşıyan, varlıkların eşit bölümlerini belirten sıfatlardır. Sayılara “-er, -ar” eki getirilerek oluşturulur. İsme sorulan “Kaçar?” sorusunun cevabıdır.

Örnekler:

Baba her oğluna üçer tarla bıraktı.

2.2.4. Kesir Sayı Sıfatları

Bir ismi kesirli sayılarla belirten sayı sıfatıdır, isme sorulan “Kaçta kaç?” sorusunun cevabıdır.

Örnekler:

Alım satımdan yüzde iki komisyon alıyor.

2.3. Belgisiz Sıfatlar

Varlıkları sayı ve miktar bakımından tam olarak belirtmeyen sözcüklerdir. “bir, birkaç, birçok, çoğu, kimi, bazı, bütün, tüm, başka, birtakım, her, hiçbir, herhangi” gibi kesinlik bildirmeyen, belirsizlik anlamı taşıyan sözcükler kullanılır.

Örnekler:

Yarın birkaç kişiyle köye gidiyoruz. Her gün düzenli olarak koşu yapar.

UYARI:  “Bir” sözcüğü “herhangi bir” anlamında kullanılırsa belgisiz sıfat, “tek” anlamında kullanılıp ismin sayısını ifade ediyorsa asıl sayı sıfatıdır.

Örn.: 

Bir gün beni anlarsın, dedi. » Belgisiz sıfat

 Bir gün sonra tatil bitiyor.  » Asıl sayı sıfatı

2.4. Soru Sıfatları

İsimleri soru yoluyla belirten, yani isimleri anlamca tamamlayan soru sözcükleridir. Soru sıfatlarının cevabı yine sıfattır. “nasıl, kaç, kaçıncı, kaçar, hangi, ne kadar, ne?” gibi sorular soru sıfatı olarak karşımıza çıkar.

Örnekler:

Sen, tatilde kaç kitap okumuştun?

Hangi yoldan gitmemizi tavsiye ediyorsun?

UYARI:  “Hangisi?, kaçı?” soru zamirleriyle “hangi?, kaç?” soru sıfatlarını birbirine karıştırmamak gerekir.

Örn.:

Hangi soru daha zordu?

 Hangisi daha zordu?

Bu cümlelerde “hangi” sözcüğü “soru” adını belirttiği için soru sıfatı; “hangisi” sözcüğü, bir adın yerini soru yoluyla tuttuğu için soru zamiridir.

[tubayavuzzz]

Sıfat (Ön Ad) Nedir?

Adları niteleyen veya belirten sözcüklerdir.

Bu bahçe çocukluğumda hep kırmızı güllerle doluydu.

Bu cümlede, bu sözcüğü bahçe adını işaret yoluyla belirttiği; kırmızı sözcüğü gül adının niteliğini gösterdiği için sıfattır.

Sıfatlar, iki ana gruba ayrılır:

Niteleme Sıfatları

Belirtme Sıfatları

İşaret Sıfatı

Soru Sıfatı

Belgisiz Sıfat

Sayı Sıfatı

Asıl Sayı Sıfatı

Sıra Sayı Sıfatı

Üleştirme Sayı Sıfatı

Kesir Sayı Sıfatı

NİTELEME SIFATLARI

Bir adı; durum, şekil, biçim, renk yönüyle niteleyen sözcüklerdir. Niteleme sıfatları, ada sorulan “Nasıl?” sorusunun cevabı olan sözcüklerdir.

Trenimiz karlı dağların arasında geçiyor.

Bu cümlede karlı sözcüğü, dağın nasıl olduğunu yani niteliğini gösterdiği için niteleme sıfatıdır. Bu sıfat, nitelediği ada (dağ) sorulan nasıl sorusunu da cevap vermektedir.

Mahalledeki dik yokuşu çıkmakta zorlanıyorum.

Annem, eski kitaplarımı atmamı istiyor.

BELİRTME SIFATLARI

Adları işaret, sayı, soru, belgisizlik yönüyle belirten sıfatlardır.

1) İşaret Sıfatı

Adları işarete yönüyle belirten, onları işaret eden sözcüklerdir.

bu, şu, o, öteki, beriki, öbür

O kitabı babam daha çocukken okumuş.

Öteki çantada sana aldığım hediyeler var.

2) Sayı Sıfatı

Varlıkları sayı yönüyle belirten sözcüklerdir. Aşağıdaki örnek cümlelerde renkli yazılan sözcükler sayı sıfatı, altı çizili sözcükle sayı sıfatlarının belirttiği adlardır.

a. Asıl Sayı Sıfatı

Varlıkların sayılarını kesin olarak belirten sözcüklerdir. Ada sorulan kaç sorusunun cevabıdır.

İşe gitmek için her gün iki otobüse biniyorum.

b. Sıra Sayı Sıfatı

Varlıkların sırasını gösteren sözcüklerdir. Sayılara “-ncı, -nci, -ncu, -ncü” ekleri getirilerek oluşturulur. Ada sorulan kaçıncı sorusunun cevabıdır.

c. Üleştirme Sayı Sıfatı

Varlıkları sayıca bölümlere ayıran, paylaşma anlamı veren sözcüklerdir. Sayılara -er, -ar eki getirilerek oluşturulur. Ada sorulan kaçar sorusunun cevabıdır.

Masadaki tabaklara ikişer köfte koyalım.

d. Kesir Sayı Sıfatı

Varlıkların parçalarının, bütüne olan oranlarını gösteren sıfatlardır.

Hamurun üçte bir parçasını ayırıyoruz.

Gidip bakkaldan yarım ekmek aldı.

3) Belgisiz Sıfat

Adları belirtirken kesinlik bildirmeyen sıfatlardır.

bir, birkaç, birçok, çok, çoğu, kimi, bazı, bütün, tüm, başka, birtakım, her, hiçbir, herhangi…

Sanatçının birçok şiirini ezbere bilirim.

Arkadaşım, başka sınıfta derse giriyor.

Bu cümlelerdeki birçok sözcüğü şiir adını, sayı yönüyle; başka sözcüğü sınıf adını işaret yoluyla ama kesin olmayacak biçimde belirttiğinden, bu sözcükler belgisiz sıfattır.

Bugün size soracak çok sorum var.

Okulun koridorundaki bazı resimler ilgimi çekti.

Birkaç araba yolun kenarına park etmişti.

Yürüyecek eski bir binanın önüne geldik.

Bu cümlelerde çok sözcüğü, soru adını; bazı sözcüğü, resim adını; birkaç sözcüğü, araba adını; bir sözcüğü, bina adını kesinlik bildirmeden belirttiği için belgisiz sıfattır.

4) Soru Sıfatı

Adları soru yoluyla belirten sözcüklerdir. Soru sıfatlarının cevabı yine sıfattır.

nasıl, kaç, kaçıncı, kaçar, hangi, ne kadar, ne

Göndereceğiniz servise, kaç kişi binebilir?

Anlattığın öyküyü hangi kitapta okudun?

Bu cümlelerde, kaç soru sözcüğü, kişi adını, hangi soru sözcüğü, kitap adını soru yoluyla belirmektedir. Bu soru sözcüklerine verilebilecek cevapların (on altı kişi, şu kitap) sıfat olması, bu soru sözcüklerinin de sıfat olduğunu göstermektedir.

Müdürle görüşmek için kaçıncı kata çıkacağız?

Sınav için ne kadar süre verilecek?

Nasıl bir kitaptan hoşlanır çocuğunuz?

Biz statta ne tarafta oturacağız?

Bu cümlelerde geçen kaçıncı, ne kadar, nasıl, ne sözcükleri; önündeki sözcükleri soru yönüyle belirttiği ve bu sözcüklere verilen cevaplar sıfat olduğu için soru sıfatıdır.

#dilbilgisi #turkçe #sıfat

[kubraozan]

SIFATLAR

İsimlerin önüne gelerek isimleri renk, şekil, durum, sayı vb. yönlerden niteleyen veya belirten sözcüklere sıfat denir.

Bu akşam eski bir arkadaşımla masmavi denizi seyrettik. 

Sıfatlar, niteleme sıfatları ve belirtme sıfatları olarak ikiye ayrılır:

A. Sıfat Çeşitleri (Türleri)

1. Niteleme Sıfatları

Varlıkların durumlarını, biçimlerini, özelliklerini, renklerini kısaca nasıl olduklarını bildiren sözcüklerdir.

İsimlere sorulan “Nasıl?” sorusunun cevabıdır.

Çalışkan öğrenci sınavda birinci oldu.

Cümlesindeki “çalışkan” sözcüğü, “öğrenci”nin özelliğini belirtmektedir. Bu cümlede “öğrenci” ismine “nasıl?” sorusunu sorduğumuzda “çalışkan” cevabını almaktayız. Dolayısıyla “çalışkan” sözcüğü niteleme sıfatıdır.

2. Belirtme Sıfatları

Varlıkları işaret, sayı, yer, belgisizlik ve soru gibi yönlerden belirten sözcüklerdir. Belirtme sıfatları dörde ayrılır:

2.1. İşaret Sıfatları

Varlıkları işaret yoluyla belirten sıfatlardır. İşaret sıfatları, isimlere sorulan “Hangi?” sorusuna cevap verir.

Bu kitabı senin için aldım.

Yukarıdaki cümlede bulunan “bu” sözcüğü işaret sıfatıdır. “kitap” sözcüğüne “hangi?” sorusunu sorduğumuzda “bu” yanıtını alıyoruz. Bu yüzden “bu sözcüğü işaret sıfatıdır.

2.2. Sayı Sıfatları

Varlıkları sayı yoluyla belirten sıfatlardır. Sayı sıfatları dörde ayrılır:

2.2.1. Asıl Sayı Sıfatları

Bir ismi tam sayı olarak belirtir. İsme sorulan “kaç?” sorusuyla bulunur.

Her akşam on beş sayfa kitap okurum.

Yukarıdaki cümlede bulunan “on beş” sözcüğü, “sayfa” sözcüğünün sayısını belirttiği için asıl sayı sıfatıdır.

2.2.2. Sıra Sayı Sıfatları

Varlıkların derecelerini, sıralarını belirten sıfatlardır. Sıra sayı sıfatları isimlere gelen “-ıncı, -inci” ekleri ile yapılır. İsme sorulan “kaçıncı?” sorusunun cevabıdır.

“Altıncı His” adlı filmi çok beğendim.

Yukarıdaki cümlelerde koyu renkli yazılan sözcükler sıra sayı sıfatıdır.

2.2.3. Üleştirme Sayı Sıfatları

Paylaştırma anlamı taşıyan, varlıkların eşit bölümlerini belirten sıfatlardır. Sayılara “-er, -ar” eki getirilerek oluşturulur. İsme sorulan “kaçar?” sorusunun cevabıdır.

Hepimize yirmi altışar ceviz düştü.

Bu cümlelerde “üçer, yirmi altışar” sözcükleri, “tarla, ceviz” adlarının paylara ayrıldığını belirttiği için üleştirme sayı sıfatıdır.

2.2.4. Kesir Sayı Sıfatları

Bir ismi kesirli sayılarla belirten sayı sıfatıdır, isme sorulan “kaçta kaç?” sorusunun cevabıdır.

Alım satımdan yüzde iki komisyon alıyor.

Bu cümlelerde “beşte üç, yüzde iki” sözcükleri, “pay, komisyon” adlarının bütüne olan oranlarını belirttiği için kesir sayı sıfatıdır.

2.3. Belgisiz Sıfatlar

Varlıkları sayı ve miktar bakımından tam olarak belirtmeyen sözcüklerdir. “bir, birkaç, birçok, çoğu, kimi, bazı, bütün, tüm, başka, birtakım, her, hiçbir, herhangi” gibi kesinlik bildirmeyen, belirsizlik anlamı taşıyan sözcükler kullanılır.

Her gün düzenli olarak koşu yapar.

Bu cümlelerdeki “birkaç, her” sözcüğü “kişi, gün” isimlerini, sayı yönüyle; ama kesin olmayacak biçimde belirtmiştir. Dolayısıyla, “birkaç” ve “her” sözcükleri belgisiz sıfattır.

2.4. Soru Sıfatları

İsimleri soru yoluyla belirten, yani isimleri anlamca tamamlayan soru sözcükleridir. Soru sıfatlarının cevabı yine sıfattır. “nasıl, kaç, kaçıncı, kaçar, hangi, ne kadar, ne?” gibi sorular soru sıfatı olarak karşımıza çıkar.

Sen, tatilde kaç kitap okumuştun?

Bu cümlede, “kaç” soru sözcüğünün “kitap” adını belirttiğini görüyoruz. Bu soru sözcüğüne verilebilecek “beş kitap” cevabının sıfat olması, bize, bu soru sözcüğünün de sıfat olduğunu gösterir.

Adlaşmış Sıfat

Niteleme sıfatlarından sonra gelen isim kaldırıldığında sıfat, isim yerine kullanılmış olur, dolayısıyla sıfat adlaşır.

Dedem küçük çocuklara masal anlatıyor.

Dedem küçüklere masal anlatıyor.

Birinci cümlede “küçük” sözcüğü, “çocuk” adını niteleyen bir niteleme sıfatıdır. İkinci cümlede ise, “küçük çocuklar” tamlamasındaki “çocuklar” sözcüğü düşmüş, “küçüklere” sözcüğü hem adın yerine geçmiş hem nitelik bildirmiştir, yani adlaşmış sıfat olmuştur.

[kpsskonu]

http://www.kpsskonu.com/genel-yetenek/turkce/sifatlar/

Sıfatlar

Sıfatlar Türkçe dersindeki sözcük türleri konusu içind

#Belirtme sıfatları #İşaret Sıfatları #Niteleme sıfatları #Sıfat #Sıfatlarda derecelendirme

[pdfsayar]

6. Sınıf Türkçe Sıfatlar

6. Sınıf Türkçe Sıfatlar

7 sonuç bulundu. Dosya Boyutu Önizleme Bağlantıları İndirme Bağlantıları 6. Sınıf Sıfatlar, Sıfat Tamlamaları Konu Testi6. Sınıf Türkçe Bazen “m, p, r, s” ünsüzleri kullanılarak niteleme sıfatları anlam bakımından güçlendirilir. Bu tür sıfatlara pekiştirme sıfatı adı verilir. 8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde pekiştirme sıfatı vardır? A) Upuzun yolları aşarak buraya kadar …Kaynak:…

View On WordPress

[mervecelik03]

Bakın size dediğim gibi hemen sıfatları kullanarak külüstür arabasını allayıp pullayıp satmış :) Bu bir Niteleme Sıfatı örneğidir :)

[sumeyye0719]

Adlaşmış Sıfat:

Niteleme sıfatları bazen ismi de karşılayacak şekilde kullanılabilir. Bu durumda sıfatın nitelediği isim düşer ve kullanılmaz. Sıfat ismin anlamını da üstünde taşır. Bu durumdaki sıfatlara “Adlaşmış Sıfat” denir.

Yaşlı insanlar çok duygusal olur.

[beyzanur4461-blog]

SIFAT (ÖN AD)

A. Sıfat Çeşitleri 

Niteleme Sıfatları

 Belirtme Sıfatları

B. Sıfatların Anlam Özellikleri 

Sıfatlarda Küçültme

 Sıfatlarda Pekiştirme

 Sıfatlarda Derecelendirme

[casuallydeliciousstudent]

5. Sınıf Türkçe Zamirler Testini Çöz

5. Sınıf Türkçe Zamirler Testini Çöz

5. Sınıf Türkçe Zamirler Testini Çöz

Kaynak: 5. Sınıf Türkçe Zamirler Testini Çöz

TIKLA ÇÖZ

Soru 1 “Bazısı, bazıları, biri, birileri, kimi, çoğu, hepsi, tümü, herkes” zamirlerinin çeşidi hangisidir? A) Soru Zamirleri B) İşaret Zamirleri C) Belgisiz Zamirler D) Şahıs ( Kişi ) Zamirler Soru 2 Aşağıdakilerden hangileri işaret zamiridir? A) Ben, sen, o, biz, siz, onlar B) Bu, şu, o, bunlar, şunlar,…

View On WordPress

#5 sınıf türkçe niteleme sıfatları test #5 sınıf zamirler test #5. sınıf türkçe zamirler testi indir #5. sınıf zamirler konu anlatımı #5.sinif sifatlar test #5.sınıf türkçe zamirler testi #5.sınıf türkçe zamirler testi cevap anahtarlı #5.sınıf zamirler çalışma kağıdı #ilköğretim 5 sınıf türkçe zamirler

[tukceevi11]

A. Sıfat Çeşitleri (Türleri)

1. Niteleme Sıfatları

Varlıkların durumlarını, biçimlerini, özelliklerini, renklerini kısaca nasıl olduklarını bildiren sözcüklerdir.

İsimlere sorulan “Nasıl?” sorusunun cevabıdır.

Örnek(ler)» Çalışkan öğrenci sınavda birinci oldu.

cümlesindeki “çalışkan” sözcüğü, “öğrenci”nin özelliğini belirtmektedir. Bu cümlede “öğrenci” ismine “nasıl?” sorusunu sorduğumuzda “çalışkan” cevabını almaktayız. Dolayısıyla “çalışkan” sözcüğü niteleme sıfatıdır.

» Gökyüzünü aniden kara bulutlar kaplamıştı. Bu cümlede “kara” sözcüğü, önüne geldiği ismin nasıl olduğunu gösterdiği için niteleme sıfatıdır.

» Yolun kenarı, kurumuş yapraklarla doluydu.

NOT  Özel isimlerle birlikte kullanılan akrabalık, meslek, saygı unvanları da niteleme sıfatıdır.

Örnek(ler)» Aslı yenge, Doktor Mehmet, Süleyman Bey

2. Belirtme Sıfatları

Varlıkları işaret, sayı, yer, belgisizlik ve soru gibi yönlerden belirten sözcüklerdir. Belirtme sıfatları dörde ayrılır:

2.1. İşaret Sıfatları

Varlıkları işaret yoluyla belirten sıfatlardır. İşaret sıfatları, isimlere sorulan “Hangi?” sorusuna cevap verir.

Örnek(ler)» Bu kitabı senin için aldım.

Yukarıdaki cümlede bulunan “bu” sözcüğü işaret sıfatıdır. “kitap” sözcüğüne “hangi?” sorusunu sorduğumuzda “bu” yanıtını alıyoruz. Bu yüzden “bu sözcüğü işaret sıfatıdır.

» Arkadaşlarım öteki otobüse binmiş.

UYARI  İşaret sıfatları mutlaka isim soylu bir sözcüğü etkilemelidir ve ek almamalıdır, yoksa bu sözcükler sıfat olmaktan çıkar.

Örnek(ler)» O araba benim değil.

İşaret sıfatı

» O benim değil. İşaret zamiri

Bu cümlelerin birincisinde “o” sözcüğü “araba” adını belirttiği için işaret sıfatı; ikinci cümledeki “o” sözcüğü ise bir varlığı karşıladığı için zamirdir.

2.2. Sayı Sıfatları

Varlıkları sayı yoluyla belirten sıfatlardır. Sayı sıfatları dörde ayrılır:

2.2.1. Asıl Sayı Sıfatları

Bir ismi tam sayı olarak belirtir. İsme sorulan “kaç?” sorusuyla bulunur.

Örnek(ler)» Her akşam on beş sayfa kitap okurum.

Yukarıdaki cümlede bulunan “on beş” sözcüğü, “sayfa” sözcüğünün sayısını belirttiği için asıl sayı sıfatıdır.

» Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik.

2.2.2. Sıra Sayı Sıfatları

Varlıkların derecelerini, sıralarını belirten sıfatlardır. Sıra sayı sıfatları isimlere gelen “-ıncı, -inci” ekleri ile yapılır. İsme sorulan “kaçıncı?” sorusunun cevabıdır.

Örnek(ler)» On ikinci soruyu çözemedim.

» “Altıncı His” adlı filmi çok beğendim.

Yukarıdaki cümlelerde koyu renkli yazılan sözcükler sıra sayı sıfatıdır.2.2.3. Üleştirme Sayı Sıfatları

Paylaştırma anlamı taşıyan, varlıkların eşit bölümlerini belirten sıfatlardır. Sayılara “-er, -ar” eki getirilerek oluşturulur. İsme sorulan “kaçar?” sorusunun cevabıdır.

Örnek(ler)» Baba her oğluna üçer tarla bıraktı.

»  Hepimize yirmi altışar ceviz düştü.

Bu cümlelerde “üçer, yirmi altışar” sözcükleri, “tarla, ceviz” adlarının paylara ayrıldığını belirttiği için üleştirme sayı sıfatıdır.2.2.4. Kesir Sayı Sıfatları

Bir ismi kesirli sayılarla belirten sayı sıfatıdır, isme sorulan “kaçta kaç?” sorusunun cevabıdır.

Örnek(ler)» Senelik kârdan beşte üç pay aldı.

» Alım satımdan yüzde iki komisyon alıyor.

Bu cümlelerde “beşte üç, yüzde iki” sözcükleri, “pay, komisyon” adlarının bütüne olan oranlarını belirttiği için kesir sayı sıfatıdır.

NOT  “yarım, çeyrek” sözcükleri bir ismi belirttiğinde kesir sayı sıfatı olur.

Örnek(ler)» Yatmadan önce yarım bardak süt içer.2.3. Belgisiz Sıfatlar

Varlıkları sayı ve miktar bakımından tam olarak belirtmeyen sözcüklerdir. “bir, birkaç, birçok, çoğu, kimi, bazı, bütün, tüm, başka, birtakım, her, hiçbir, herhangi” gibi kesinlik bildirmeyen, belirsizlik anlamı taşıyan sözcükler kullanılır.

Örnek(ler)» Yarın birkaç kişiyle köye gidiyoruz.

» Her gün düzenli olarak koşu yapar.

Bu cümlelerdeki “birkaç, her” sözcüğü “kişi, gün” isimlerini, sayı yönüyle; ama kesin olmayacak biçimde belirtmiştir. Dolayısıyla, “birkaç” ve “her” sözcükleri belgisiz sıfattır.

UYARI  “Bir” sözcüğü “herhangi bir” anlamında kullanılırsa belgisiz sıfat, “tek” anlamında kullanılıp ismin sayısını ifade ediyorsa asıl sayı sıfatıdır.

Örnek(ler)» Bir gün beni anlarsın, dedi.

Belgisiz sıfat

» Bir gün sonra tatil bitiyor. Asıl sayı sıfatı

2.4. Soru Sıfatları

İsimleri soru yoluyla belirten, yani isimleri anlamca tamamlayan soru sözcükleridir. Soru sıfatlarının cevabı yine sıfattır. “nasıl, kaç, kaçıncı, kaçar, hangi, ne kadar, ne?” gibi sorular soru sıfatı olarak karşımıza çıkar.

Örnek(ler)» Sen, tatilde kaç kitap okumuştun?

Bu cümlede, “kaç” soru sözcüğünün “kitap” adını belirttiğini görüyoruz. Bu soru sözcüğüne verilebilecek “beş kitap” cevabının sıfat olması, bize, bu soru sözcüğünün de sıfat olduğunu gösterir.

» Hangi yoldan gitmemizi tavsiye ediyorsun? Bu cümlede, “hangi” soru sözcüğünün “yol” adını belirttiğini görüyoruz. Bu soru sözcüğüne verilebilecek “şu yol” cevabının sıfat olması, bize, bu soru sözcüğünün de sıfat olduğunu gösterir.

UYARI  “Hangisi?, kaçı?” soru zamirleriyle “hangi?, kaç?” soru sıfatlarını birbirine karıştırmamak gerekir.

Örnek(ler)» Hangi soru daha zordu?

» Hangisi daha zordu?

Bu cümlelerde “hangi” sözcüğü “soru” adını belirttiği için soru sıfatı; “hangisi” sözcüğü, bir adın yerini soru yoluyla tuttuğu için soru zamiridir.

» Kaç öğrenci gelmedi. » Öğrencilerin kaçı gelmedi. Cümlelerde “kaç” sözcüğü “öğrenci” adını belirttiği için soru sıfatı; “kaçı” sözcüğü, bir sayı adının yerini soru yoluyla tuttuğu için soru zamiridir.

NOT  Bir ad, hem niteleme hem belirtme sıfatı alabilir.

Örnek(ler)» O, yeni bir araba almış.

» Bu küçük köyde konaklamaya karar verdik.

Birinci cümlede “yeni” niteleme sıfatıyla “bir” belgisiz sıfatı, “araba” adının sıfatı olarak; İkincide “bu” işaret sıfatıyla “küçük” niteleme sıfatı, “köy” adının sıfatı olarak kullanılmıştır.

NOT  Sıfatlar, adılları da niteleyebilir.

Örnek(ler)» Ahmet, gerçekten dürüst birisidir.

» O, her zaman deneyimli kimselerle çalışır.

Bu cümlelerin birincisinde “dürüst” sıfatı “birisi” adılını nitelemektedir. İkinci cümlede “deneyimli” sıfatı, “kimse” adılını nitelemektedir.

NOT  İlgi eki (-ki), yer ve zaman bildiren sözcüklerden sonra gelip eklendiği sözcüğü sıfat yapar.

Örnek(ler)» Sınıftaki öğrenciler dışarı çıkmış.

» Yarınki sınava hazır mısın?

Bu cümlelerde “sınıf” sözcüğü, ilk önce bulunma durumu (-de, -da, -te, -ta) ekini alıp ardından sıfat yapan “-ki” ekini alarak önündeki “öğrenciler” adını; “yarın” sözcüğü, sıfat yapan “-ki” ekini alarak önündeki “sınav” adını belirttiği için sıfat görevindedir.Adlaşmış Sıfat

Niteleme sıfatlarından sonra gelen isim kaldırıldığında sıfat, isim yerine kullanılmış olur, dolayısıyla sıfat adlaşır.

Örnek(ler)» Dedem küçük çocuklara masal anlatıyor.

» Dedem küçüklere masal anlatıyor.

Birinci cümlede “küçük” sözcüğü, “çocuk” adını niteleyen bir niteleme sıfatıdır. İkinci cümlede ise, “küçük çocuklar” tamlamasındaki “çocuklar” sözcüğü düşmüş, “küçüklere” sözcüğü hem adın yerine geçmiş hem nitelik bildirmiştir, yani adlaşmış sıfat olmuştur.

» Renklileri şu sepete, beyazları bu sepete ayır. Bu cümlede “renkliler” ve “beyazlar” sözcükleri, “çamaşır” adını nitelerken, çekim eki alarak hem “çamaşır” adının yerine geçmiş hem de nitelik bildirerek adlaşmış sıfat olmuştur.

NOT  Adlaşmış sıfattan sonra bir ad geldiğinde anlam karışıklığı ortaya çıkıyorsa bu adlaşmış sıfattan sonra virgül (,) getirilir.

Örnek(ler)» Hasta, çocuğu yanına çağırdı.

Bu cümlede “hasta” sözcüğü bir kişiyi karşılayarak adlaşmıştır. Bu sözcükten sonra “çocuk” adı geldiğinde virgül konulmazsa “hasta” sözcüğü “çocuk” adının sıfatı olmaktadır. Bu yüzden “hasta” sözcüğünün adlaşmış sıfat olması için bu sözcükten sonra virgül (,) konmalıdır.

B. Sıfatların Anlam Özellikleri

1. Sıfatlarda Küçültme

Sıfatlarda küçültme anlamı ”-ce, -cik, -(i)msi, -(i)mtırak” ekleriyle yapılır. Bu ekler sıfata “…e yakın” anlamı katar.

Örnek(ler)» Küçük bir evleri vardı.

cümlesinde “küçük” sıfattır ve kendinden sonra gelen ismin niteliğini belirtmektedir.

» Küçücük evleri vardı. cümlesinde “-cik” eki almış “küçücük” sözcüğü de niteleme sıfatıdır. Buradaki “küçücük” sözcüğün “küçük” sözcüğünden farkı, eklendiği ismin anlamında küçültme yapmış olmasıdır.

» İri bir karpuz     →     İrice bir karpuz   (İriye yakın)

» Ekşi erik            →      Ekşimsi erik   (Ekşiye yakın)

» Küçük çocuk      →      Küçücük çocuk   (Küçüğe yakın)

2. Sıfatlarda Pekiştirme (Anlamca Pekiştirilmiş Sıfatlar)

Niteleme sıfatlarının anlamca kuvvetlendirilmesiyle pekiştirilmiş sıfatlar oluşturulur. Sıfatlarda pekiştirme, yani anlamın kuvvetlendirilmesi iki şekilde yapılır:

1.  Pekiştirilecek sıfatın ilk hecesi (ilk ünlüye kadar olan kısmı) alınır, “p, r, s, m” (PıRaSaM şeklinde kodlayabiliriz.) harflerinden uygun olanı getirilir ve sözcüğün tamamı yazılır.

Örnek(ler)» Beyaz → be–m-beyaz

“Beyaz” sözcüğünün ilk hecesi olan “be” sesini alıp “p,r,s,m”harflerinden uygun olan “m” harfini ekleyerek “beyaz” sözcüğünün önüne getirdiğimizda “bembeyaz” sözcüğünü elde ediyoruz. Böyleye “beyaz” sözcüğünün anlamını kuvvetlendirerek pekiştiriyoruz.

» Çocuklar tertemiz elbiseler giymişlerdi. » Dümdüz yolda ilerliyorduk. » Şöyle yemyeşil çimenlerin üzerine uzansam!

2.  Sıfat olan sözcüğün tekrar edilmesi diğer pekiştirme yöntemimizdir.

Örnek(ler)» Çeşit çeşit meyveler vardı masada.

cümlesinde “çeşit” sözcüğü tekrar edilerek bir ismi nitelemiş ve pekiştirme sıfatı olmuştur.

» Kara kara bulutlar gökyüzünü kapladı.

3. Sıfatlarda Derecelendirme

Sıfatlarda derecelendirme “pek, çok, daha, en…” gibi sözcüklerle yapılır.

Örnek(ler)» Kardeşin onlardan daha akıllı biri.

cümlesinde “daha” sözcüğü üstünlük,

» En güzel kitap buydu. cümlesinde “en” sözcüğü en üstünlük,

» Çok güzel çiçekleri vardı. cümlesinde “çok” sözcüğü aşırılık anlamı katmıştır.

[habibeuniverse-blog]

Niteleme sıfatları

Varlıkların durumlarını, biçimlerini, özelliklerini renklerini kısaca nasıl olduklarını bildiren sözcüklerdir.

[busrakrtsblog]

A. Sıfat Çeşitleri (Türleri)

1. Niteleme Sıfatları

Varlıkların durumlarını, biçimlerini, özelliklerini, renklerini kısaca nasıl olduklarını bildiren sözcüklerdir.

İsimlere sorulan “Nasıl?” sorusunun cevabıdır.

Örnek(ler)» Çalışkan öğrenci sınavda birinci oldu.

cümlesindeki “çalışkan” sözcüğü, “öğrenci”nin özelliğini belirtmektedir. Bu cümlede “öğrenci” ismine “nasıl?” sorusunu sorduğumuzda “çalışkan” cevabını almaktayız. Dolayısıyla “çalışkan” sözcüğü niteleme sıfatıdır.

» Gökyüzünü aniden kara bulutlar kaplamıştı. Bu cümlede “kara” sözcüğü, önüne geldiği ismin nasıl olduğunu gösterdiği için niteleme sıfatıdır.

» Yolun kenarı, kurumuş yapraklarla doluydu.

[sftlr123]

Sıfat (Ön Ad)

1. Sıfat Çeşitleri (Niteleme Sıfatları, Belirtme Sıfatları)

 2. Sıfatların Anlam Özellikleri (Sıfatlarda Küçültme, Sıfatlarda Pekiştirme, Sıfatlarda Derecelendirme)

[kaya-ferya]

Niteleme Sıfatları: Kendisinden sonra gelen adın niteliğini, gösteren ve nasıl sorusuna cevap veren sıfatlara niteleme sıfatı denir.

·         dar sokak         güzel bahçe

·         büyük ev         kırmızı elma        kalın kitap

Belirtme Sıfatları Varlıkları işaret, sayı ve soru yoluyla belirten sıfatlardır.

Dörde ayrılır.

1.İşaret Sıfatı: Hangi sorusunun cevabı olan sıfatlardır.

UYARI!

- İşaret sıfatları çoğul eki almazlar.

- İşaret sıfatları durum ekleri alamazlar.

- İşaret sıfatları mutlaka addan önce gelir.

- İşaret sıfatları çoğul eki ve durum eki alırsa ayrıca ismin yerine geçerse işaret zamiri olurlar.

Örnekler:

yandaki ev, aşağıdaki okul, cüzdanımdaki para

2.Soru Sıfatları:

ne, nasıl, kaç, kaçıncı, kaçar, hangi, kaçta

Örnekler:

▪Ne iş yapacaksın?

▪Kaç kitap okudunuz?

▪Kaçıncı sokakta oturuyorsunuz?

▪Hangi ev sizin?

3.Belgisiz Sıfatlar:

bir, hiç, her, bazı, çoğu, bütün, fazla, birtakım

Örnekler:

·         Bütün insanlık barış istiyor.

·         Başka yerlere gitmedim.

·         Birkaç öğrenci sizi bekliyor.

·         Her kadın çocuğunu çok sever.

·         Bir kış günüydü.

4.Sayı Sıfatları

Sayı Sıfatları

·         Otuz gün

·         On iki ay

·         Üç katlı ev

Sıra Sayı Sıfatları

·         Dördüncü sıra

·         İkinci kat

·         Beşinci gün

Üleştirme Sayı Sıfatları

·         Birer kitap

·         Beşer ay

·         Altışar kalem

Kesir Sayı Sıfatları

·         Yüzde on faiz

·         Beşte bir pay

·         Üçte iki hisse