Tumgik
#heterónimo de fernando pessoa
empessoa · 1 year
Text
Coisas de nada, naturais da vida, insignificâncias do usual…
Tumblr media
L. do D.
Coisas de nada, naturais da vida, insignificâncias do usual e do reles, poeira que sublinha com um traço apagado e grotesco a sordidez e a vileza da minha vida humana.
— O Caixa aberto diante dos olhos cuja vida sonha com todos os orientes; a piada inofensiva do chefe do escritório que ofende todo o universo; o avisar o patrão que telefone, que é a amiga, por nome e dona […] no meio da meditação do período mais insexual de uma teoria estética e mental.
Todos têm um chefe de escritório com a piada sempre inoportuna [?] e a alma fora do universo em seu conjunto. Todos têm o patrão e a amiga do patrão, e a chamada ao telefone no momento sempre impróprio em que a tarde admirável desce e as amantes [...] arriscam falar contra o amigo que está fazendo chi-chi como os outros sabemos.
Mas todos os que sonham, ainda que não sonhem em escritórios da Baixa, nem diante duma escrita do armazém de fazenda, todos têm um Caixa diante de si — seja a mulher com quem casaram, seja a […] dum futuro que lhe vem por herança, seja o que for logo que positivamente [?] seja.
Depois os amigos, bons rapazes, bons rapazes, tão agradável estar falando com eles, almoçar com eles, jantar com eles, e tudo, não sei como, tão sórdido, tão reles, tão pequeno, sempre no armazém de fazendas ainda que na rua, sempre diante do livro caixa ainda que no estrangeiro, sempre com o patrão ainda que no infinito.
Todos nós, que sonhamos e pensamos, somos ajudantes de guarda-livros num Armazém de fazendas, ou de outra qualquer fazenda em uma Baixa qualquer. Escrituramos e perdemos; somamos e passamos; fechamos o balanço e o saldo invisível é sempre contra nós.
Escrevo sorrindo com as palavras, mas o meu coração está como se se pudesse partir, partir como as coisas que se quebram, em fragmentos, em cacos, em lixo, que o caixote leva num gesto de por cima dos ombros para o carro, eterno de todas as Câmaras Municipais.
E tudo espera, aberto e decorado, o Rei que virá, e já chega, que a poeira do cortejo é uma nova névoa no oriente lento, e as lanças luzem já na distância com uma madrugada sua.
A Viagem na Cabeça
Do meu quarto andar sobre o infinito, no plausível íntimo da tarde que acontece, à janela para o começo das estrelas, meus sonhos vão por acordo de ritmo com distância exposta para as viagens aos países incógnitos, ou supostos ou somente impossíveis.
s.d. ─━━━━━━━━━━━━──━━━━━━━━━━━━──━━━━━━━━
╰─►Livro do Desassossego por Bernardo Soares.Vol.I. Fernando Pessoa. (Recolha e transcrição dos textos de Maria Aliete Galhoz e Teresa Sobral Cunha. Prefácio e Organização de Jacinto do Prado Coelho.) Lisboa: Ática, 1982.  
╰─► "Fase confessional", segundo António Quadros (org.) in Livro do Desassossego, por Bernardo Soares, Vol II. Fernando Pessoa. Mem Martins: Europa-América, 1986.
2 notes · View notes
eva248 · 1 year
Text
Lecturas de enero. Tercera semana
Maigret tiene miedo / Georges Simenon. Editorial Anagrama & Acantilado, 2022 Tras asistir a un congreso de la policía en Burdeos, Maigret decide visitar a un antiguo compañero de estudios en la pequeña ciudad de Fontenay-le-Comte. Durante el trayecto en tren, un pasajero se le acerca y le pregunta si su presencia allí tiene alguna relación con los brutales asesinatos que han sacudido a la…
Tumblr media
View On WordPress
1 note · View note
Text
¿Historias cortas para no dormir y así no tener pesadillas?
Fernando Pessoa fue un escritor portugués, especialmente reconocido por sus heterónimos: Alberto Caeiro, Alexander Search, Álvaro de Campos, Bernardo Soares y Ricardo Reis. Su extensa obra se vio quebrada con su prematura muerte a los 47 años de edad.
Como si cada beso, de Fernando Pessoa
En este poema, el beso se presenta como realización y lamento a la vez. Imágenes de finales posibles, de despedidas temidas, y un juego de posibilidades, casi surrealistas, el amante suplica el beso memorable que le da valor de eternidad a un simple instante.
Como si cada beso Fuera de despedida, Cloé mía, besémonos, amando. Tal vez ya nos toque En el hombro la mano que llama A la barca que no viene sino vacía; Y que en el mismo haz Ata lo que fuimos mutuamente Y la ajena suma universal de la vida.
0 notes
las-microfisuras · 9 months
Text
Tumblr media
Sigue tu destino, riega tus plantas,
ama tus rosas.
El resto es la sombra
de árboles ajenos.
La realidad
es siempre más o menos
de lo que queremos.
Sólo nosotros somos siempre
iguales a nosotros mismos.
Suave es vivir solo.
Grande y noble es siempre
vivir simplemente.
Deja el olor en aras
como exvoto a los dioses.
Ve de lejos la vida.
No la interrogues nunca.
Que ella nada puede
decirte. La respuesta,
más allá de los dioses.
Mas serenamente
imita el Olimpo
en tu corazón.
Los dioses son dioses
porque no se piensan.
- Fernando Pessoa. (Firmado con el heterónimo de Ricardo Reis) De: Odas de Ricardo Reis – (Publicación póstuma) – 1935-1994 Traducción de Ángel Campos Pámpano Ed. Pre-Textos – 1995© – Colección de la Cruz del Sur 
- Emilie Cayre. Sin título. Albí, Francia, 2021.
121 notes · View notes
notasfilosoficas · 9 months
Text
“Somos avatares de la estupidez pasada”
Fernando Pessoa
Tumblr media
Fue un poeta, escritor, crítico literario, dramaturgo, ensayista, traductor, editor y filósofo portugués nacido en Lisboa en junio de 1888. Descrito como una de las figuras literarias más importantes del siglo XX y uno de los grandes poetas en lengua portuguesa.
Fue hijo de un funcionario público del Ministerio de Justicia y critico musical de un diario portugués, y su madre natural de Azores. 
La familia Pessoa vivió con su abuela que era enferma mental y con dos criadas ancianas.
Varios hechos marcaron su infancia, su padre murió a los 43 años víctima de tuberculosis cuando Pessoa contaba con 5 años y su hermano murió antes de cumplir un año, por lo que la madre se ve obligada a subastar parte de los muebles de su hogar y mudarse a una casa mas modesta.
Es en ese mismo año que Fernando escribe su primer poema con el epígrafe corto titulado “A mi querida mamá”.
Su madre se casa por segundas nupcias en 1895 con un comandante cónsul de Portugal en Durban, viéndose obligados a mudarse a Sudáfrica, en donde Pessoa recibe una educación británica, lo que le proporciona un profundo contacto con la lengua inglesa.
Teniendo que compartir la madre la atención con los demás hijos del padrastro, Pessoa se aísla, lo que le permite tener momentos de introspección, leyendo autores como William Shakespeare, Edgar Allan Poe, John Milton y Lord Byron.
En 1905 Pessoa deja Durban y se regresa a Lisboa solo viviendo con su abuela y dos tías, y en 1906 se matricula en la actual facultad de Lisboa abandonando al primer año por una huelga, continuando su producción literaria, e iniciando su actividad ensayística y de crítica literaria.
Su obra es una de las más originales de la literatura portuguesa, siendo uno de los introductores de su país de los movimientos de vanguardia.
A partir de 1914 proyectó su obra sobre tres heterónimos: Ricardo Reis, Alvaro de Campos, y Alberto Caeiro, para quienes inventó personalidades divergentes y estilos literarios distintos. 
Bajo la personalidad de Alberto Caeiro, expresa una espontaneidad sensual, mientras que bajo el heterónimo de Ricardo Reis trabaja minuciosamente la sintaxis y el léxico, inspirándose en los arcadistas del siglo XVIII. Por otra parte, Álvaro de Campos evoluciona desde una estética próxima a la de Walt Whitman.
Sobre estos desdoblamientos, Pessoa refleja sus distintos “yos” conflictivos en tanto que su poesía supone un intento de superar la dualidad entre la razón y la vida.
La obra ortónima de Pessoa fue profundamente influenciada en varios momentos por doctrinas religiosas como la teosofía y sociedades secretas como la masonería. El resultado de su poesía tiene un cierto aire mítico, heroico y por veces trágico.
Su obra permaneció inédita hasta su muerte, la cual fue recogida en los volúmenes de obras completas I. Poesías de Fernando Pessoa, poesías de Álvaro de Campos (1944), Poemas de Alberto Caeiro  (1946) y Odas de Ricardo Reis en (1946), Poemas dramáticos y Poesías inéditas (1955-1956).
Su obra ensayística fue publicada en 1966 bajo el título de “Páginas íntimas y de autointerpretación”, y en 1967 Páginas de estética y de teoría crítica literarias. En 1968 textos filosóficos.
Pessoa es internado en noviembre de 1935 con el diagnóstico de “cólico hepático”, falleciendo a causa de complicaciones hepáticas, asociadas a una posible cirrosis, provocada por el excesivo consumo de alcohol a lo largo de su vida.
Muere a la edad de 47 años en noviembre de 1935. En los últimos momentos de su vida se dice que pide sus gafas y clama por sus heterónomos.
En 1982 apareció el “Libro del desasosiego”, compendio de apuntes, aforismos, divagaciones y fragmentos del diario de Fernando Pessoa dejó al morir.
Fuentes: Wikipedia y biografiasyvidas.com
43 notes · View notes
arloqui · 1 year
Text
Sufrir con coquetería
Ezra Pound aconsejaba ignorar a los críticos literarios que jamás han escrito una obra notable. Su advertencia puede extenderse al arte del sufrimiento. Muchos han teorizado sobre el dolor pero sólo unos cuantos espíritus selectos pueden hablar del tema con autoridad y conocimiento de causa. El escritor más atormentado del siglo XX, y el que más testimonios dejó de sus conflictos existenciales, fue sin duda el portugués Fernando Pessoa. Su Libro del desasosiego, tan brillante como depresivo, no es sólo el testimonio de una mente desgarrada y lúcida, sino una preceptiva del sufrimiento. A diferencia de Sabines, Garibay o José Alfredo Jiménez, Pessoa nunca tuvo un sufrimiento puro. Su principal defecto o su principal virtud fue intelectualizar todo lo que sentía, flagelarse por partida doble con la observación atenta de sus heridas. Más que refocilarse en sí mismo, le interesaba someter el dolor a una valoración estética. Llegó a ser un crítico tan rigoroso del sufrimiento propio y ajeno, que desaprobaba por vulgar y falso el dolor de las multitudes. “El que sufre sufre solo”, sentencia Bernardo Soares, el protagonista del Libro del desasosiego al contemplar una manifestación de obreros.
Ángel Crespo, uno de los principales traductores de Pessoa al español, junto con el mexicano Francisco Cervantes, cree que Pessoa despreciaba a las masas por su ideología monarquista. Pero las simpatías políticas de Pessoa tal vez hayan sido un reflejo de su mentalidad esquizoide. El poeta de los heterónimos tuvo tantas personalidades que difícilmente pudo haber sufrido solo, pues los demás escritores alojados en su interior (Álvaro de Campos, Ricardo Reís, Alberto Caeiro, el propio Bernardo Soares) jamás le concedieron un momento de intimidad. Para entender el funcionamiento de un cerebro tan sobrepoblado y contradictorio, la psicología de las masas resulta más útil que la psicología individual. Según Freud, los individuos reunidos en una multitud, cualquiera que sea su género de vida, forman una masa psicológica o un ser provisional compuesto de elementos heterogéneos, exactamente como las células de un cuerpo vivo forman al juntarse un ser nuevo. Pessoa, que llevaba dentro una multitud sin líder, tal vez haya envidiado la cohesión espiritual de las masas, cohesión que él mismo nunca disfrutó, por no poder unificar sus múltiples personalidades bajo un mando central. Lo que tenia en la conciencia era una multitud desgobernada, un “tumulto civil de pensamientos”, donde ninguna figura de autoridad lograba contener la anarquía. De ahí su aspiración al orden, que probablemente fue resultado de una confusión entre lo que deseaba para la sociedad y lo que deseaba para sí mismo. Más que un ideal político, para Pessoa la monarquía era un ideal de paz interior: el sistema de gobierno que nunca pudo implantar en su alma.
Pero si Pessoa valoraba por encima de todo el sufrimiento solitario, por otro lado recomendaba “sufrir con coquetería”, lo que presupone la existencia un público y una vocación teatral por parte del sufridor. El libro del desasosiego es un testimonio de su extraña propensión al aislamiento exhibicionista. Pessoa se propuso hacer encantadora su desolación, estudiando con elegancia y espíritu lúdico el dolor de estar vivo, un tema más propicio al llanto y al gimoteo que al juego intelectual. Hasta cierto punto, el autor de la “Oda marítima” es un precursor lejano de actores como James Dean y Montgomery Clift, que hicieron en la pantalla algo muy parecido, si bien emplearon el talento histriónico en lugar de la inteligencia. Dean y Clift fueron dos maestros en el arte de sufrir seductoramente. Sin perder jamás la figura, sin desmelenarse como los actores de la vieja escuela teatral de Hollywood, lograron proyectar al espectador el impulso autodestructivo que despertaba el instinto maternal de sus fans.
Para sufrir como Pessoa, Dean y Clift no es indispensable ser un adolescente con problemas de identidad sexual, pero ayuda mucho. A juicio de su biógrafo João Gaspar Simoes, el poeta portugués tuvo siempre 16 años, edad mental que nunca rebasaron sus colegas de la pantalla. El dato debe tomarse en cuenta para no tratar de imitarlos después de los 30. La coquetería de estos genios del autoflagelo consiste en guiñar un ojo al público a la hora fe los fuetazos, implorando su colaboración en el ritual masoquista. Más que pedir un consuelo, en todo momento están pidiendo un espejo. Si logran conmover al auditorio no es tanto por la autenticidad de su dolor sino por el encanto infantil de su narcisismo. El espectador los ven tan vulnerables, tan necesitados de clavarse alfileres en el orgullo, que accede a compadecerlos por temor a hacerles más daño si no se presta a su juego.
Cuando un adulto practica el mismo chantaje con un propósito estético, sentimos que hay afectación en su dolor. A cierta edad ya no se puede sufrir con coquetería. Si un cuarentón trata de sufrir en público, más le vale componer boleros o rasgarse las vestiduras. De lo contrario, se expone al ridículo como T.S. Eliot en una de sus múltiples crisis nerviosas, cuando le dio por polvearse la cara de verde, ganándose las burlas de Virginia Woolf y otros compañeros de generación. Según Osbert Sitwell, uno de los mejores amigos de Eliot, “se polveaba la nariz para acentuar su aspecto de sufrimiento, a fin de provocar compasión con más facilidad, como si solo mediante la manifestación del dolor pudiera experimentarlo como real”. A semejanza de Eliot, algunos jóvenes poetas mexicanos que hace tiempo dejaron de ser jóvenes creen que la exteriorización del dolor es una cuestión de polvos y maquillaje. Fósiles del sentimiento, esconden sus penas bajo un denso plumaje metafórico, suponiendo que basta un leve indicio de su desdicha para conmover al lector. Con tímidas insinuaciones y lamentos impersonales, pretenden falsificar un tono emotivo sin descorrer el velo de su intimidad, no vaya a ser que los tachen de cursis. Nadie les niega el derecho a sufrir con la mayor discreción posible, pero si tienen esos pudores de colegiala deberían sufrir en silencio como Marga López.
Las caricaturas me hacen llorar, Enrique Serna, 2012
13 notes · View notes
naoedicoes · 7 months
Text
Tumblr media Tumblr media Tumblr media Tumblr media Tumblr media Tumblr media
Colecção Cénica, #7
A não edições e o Um Coletivo acabam de publicar O MARINHEIRO / A MAIS TERNA ILUSÃO, livro duplo, ilustrado por João Concha, para celebrar os 110 anos da escrita de O MARINHEIRO, de Fernando Pessoa, e os 10 anos da estreia de A MAIS TERNA ILUSÃO, dramaturgia de Ricardo Boléo a partir de textos seus, de Cátia Terrinca e da referida peça de Pessoa.
Do livro: https://livrosnaoedicoes.tumblr.com/post/729621204697268224/colecção-cénica-7-o-marinheiro-a-mais-terna
/// Pedidos via [email protected] /// Em breve nas livrarias habituais: https://naoedicoes.tumblr.com/livrarias
"Quando estreámos, a 13 de dezembro de 2013, A MAIS TERNA ILUSÃO, nome que demos ao espetáculo em que eu e o Ricardo Boléo escrevemos a partir de O MARINHEIRO, tivemos algumas dúvidas de autoria: colocar-nos-íamos como autores do texto, ao lado de Fernando Pessoa? Essa autoria partilhada pressuporia uma cumplicidade, ou não? O que pensaria Fernando Pessoa se o tivéssemos convidado para escrever connosco? O teatro é um lugar de fantasmas. O MARINHEIRO também os chama. E, agora, tudo isto me parece óbvio — o tempo só o é depois de passar. Por isso, sei que esse texto foi iniciático. (…) Ofereceu ao UMCOLETIVO a matriz poética do labor: foi a partir desta pedra que abandonámos a aparência do teatro para fazermos um pacto com aquilo que nele nos assombra." /// Cátia Terrinca
"O MARINHEIRO, peça de teatro que Fernando Pessoa denominou 'drama estático em um quadro', foi publicada no primeiro número de Orpheu. Numa carta a João Gaspar Simões, datada de 11 de dezembro de 1931, Fernando Pessoa diz: 'O ponto central da minha personalidade como artista é que sou um poeta dramático'. Pessoa quer assim rejeitar a ideia de que é ‘apenas’ um poeta mesmo quando escreve poesia. E em Tábua Bibliográfica, o autor afirma que a individualidade dos seus heterónimos 'forma cada uma uma espécie de drama; e todas elas juntas formam outro drama', unidade dramática a que Fernando Pessoa chamou 'drama em gente'. Com a criação destas individualidades, não apenas literárias mas com biografia definida, várias maneiras de ser, várias estéticas, interações entre si e também com Pessoa ortónimo, o autor tinha em vista a produção de uma obra de arte total de revelação das almas. /// Ricardo Boléo
///////////////////////////////////////////////////////////////////////
Esta edição coincide com o 10.º aniversário do UMCOLETIVO (estrutura financiada pela República Portuguesa - Direcção-Geral das Artes) e também com o da não (edições), em actividade desde 2013.
2 notes · View notes
Text
Tumblr media
Fernando Pessoa - Barón de Teive [Heterónimo] (en "Aforismos y afines" 2005)
13 notes · View notes
Para além da curva da estrada
Talvez haja um poço, e talvez um castelo,
E talvez apenas a continuação da estrada.
Não sei nem pergunto.
Enquanto vou na estrada antes da curva
Só olho para a estrada antes da curva,
Porque não posso ver senão a estrada antes da curva.
De nada me serviria estar olhando para outro lado
E para aquilo que não vejo.
Importemo-nos apenas com o lugar onde estamos.
Há beleza bastante em estar aqui e não noutra parte qualquer.
Se há alguém para além da curva da estrada,
Esses que se preocupem com o que há para além da curva da estrada.
Essa é que é a estrada para eles.
Se nós tivermos que chegar lá, quando lá chegarmos saberemos.
Por ora só sabemos que lá não estamos.
Aqui há só a estrada antes da curva, e antes da curva
Há a estrada sem curva nenhuma.
(Alberto Caeiro: Heterónimo de Fernando Pessoa)
5 notes · View notes
hardsadness · 1 year
Text
Tumblr media
Heterónimo de Fernando Pessoa
2 notes · View notes
junonem-d · 2 years
Text
I - Quando olho para mim não me percebo. I - Cuando me miro no me percibo.
Quando olho para mim não me percebo. Tenho tanto a mania de sentir que me extravio às vezes ao sair das próprias sensações que eu recebo.
O ar que respiro, este licor que bebo pertencem ao meu modo de existir, e eu nunca sei como hei-de concluir as sensações que a meu pesar concebo.
Nem nunca, propriamente, reparei se na verdade sinto o que sinto. Eu serei tal qual pareço em mim? serei
Tal qual me julgo verdadeiramente? mesmo ante às sensações sou um pouco ateu, nem sei bem se sou eu quem em mim sente.
Cuando miro hacia mí no me percibo. Tengo tanta manía de sentir que me extravío a veces al salir de estas sensaciones que recibo.
Este licor que bebo, el aire que respiro son propios de mi modo de existir, y nunca sé cómo he de concluir las sensaciones que a mi pesar concibo.
Ni nunca, realmente, comprobé si en verdad siento lo que siento. ¿Yo seré como parezco en mí? ¿Seré
como me creo verdaderamente? Hasta en las sensaciones soy un poco ateo, ni sé bien si soy yo quien en mí siente. -Álvaro de Campos, heterónimo de Fernando Pessoa
7 notes · View notes
empessoa · 1 year
Text
Mais vale nunca do que tarde.
Tumblr media
Mais vale nunca do que tarde. O santo português, como diz o ditado, é S. Nunca. Façamos a festa do seu dia - 29 de Fevereiro em ano não bissexto.
Mais valem dois pássaros na mão do que um a voar.
Nem tudo que é ouro é luz.
Candeia que vai adiante alumia duas rezes.
Deus escreve os tortos por linhas direitas.
s.d.
╰─► Pessoa por Conhecer - Textos para um Novo Mapa. Teresa Rita Lopes. Lisboa: Estampa, 1990.
0 notes
groennuuk · 2 years
Text
Tumblr media
Margarita García Alonso, grafismos, arte digital, #Cuba Estoy cansado, está claro,
porque a estas alturas uno tiene que estar cansado.
De qué estoy cansado, no lo sé.
De nada me serviría saberlo,
porque el cansancio sería el mismo.
La herida duele porque duele
y no en función de la causa que la produjo.
Sí, estoy cansado,
y un poco sonriente
de que el cansancio sea sólo esto:
ganas de dormir en el cuerpo,
un deseo de no pensar en el alma,
y por encima de todo una tranquilidad lúcida
del entendimiento retrospectivo...
¿Y cambia la lujuria al no tener esperanzas?
Soy inteligente: eso es todo.
He visto mucho y entendido mucho lo que he visto,
y hay un cierto placer hasta en el cansancio que esto me da,
pues al final la cabeza sirve para algo.
Fernando Pessoa
(Álvaro de Campos, heterónimo del escritor)
5 notes · View notes
la-semilla · 20 days
Text
La Voz
Lo que escribo siempre lo dicta una voz en mi cabeza, y a veces esa voz puede cambiar repentinamente. Es como si fueran diferentes personajes que habitan en mi interior, quizá como los heterónimos de Fernando Pessoa… Sin embargo, yo no los conozco tan bien como los conocía él: yo no les pongo nom­bre, solo los reconozco cuando me asaltan tomando el control del discur­so. Entonces quizá entramos en un diálogo, o en un epílo­go, pero algo hay que, sin prólo­go, trasciende el Monólogo.
0 notes
donttalkingtothemoon · 7 months
Text
Se eu morrer muito novo, oiçam isto:
Nunca fui senão uma criança que brincava.
Fui gentio como o sol e a água,
De uma religião universal que só os homens não têm.
Fui feliz porque não pedi cousa nenhuma,
Nem procurei achar nada,
Nem achei que houvesse mais explicação
Que a palavra explicação não ter sentido nenhum.
Não desejei senão estar ao sol ou à chuva-
Ao sol quando havia sol
E à chuva quando estava chovendo (E nunca a outra cousa),
Sentir calor e frio e vento,
E não ir mais longe.
Uma vez amei, julguei que me amariam,
Mas não fui amado.
Não fui amado pela única grande razão-
Porque não tinha que ser.
Alberto Caeiro (Heterónimo de Fernando Pessoa)
1 note · View note
praza-catalunya · 11 months
Text
Lynette Yiadom-Boakye, pinturas para identidades
O Museo Guggenheim de Bilbao ten o acerto de presentar unha mostra da artista Lynette Yiadom-Boakye, unha importante pintora á procura de identidades africanas. A exposición temporal permite coñecer as peculiaridades -poéticas e reivindicativas- desta creadora. Creadora que tamén se fai a pregunta Se puideses mudar a historia, que farías?
Lito Caramés
Tumblr media
Yiadom. Harbour The Anointed, 2020
Lynette Yiadom-Boakye. Ningún ocaso tan intenso. Poesía, música
4. Cadaquén ten dereito a cometer erros. / 5. Cadaquén ten dereito a ser único. / 6. Cadaquén ten dereito a amar. /  8. Cadaquén ten o dereito de ser normal e corrente e descoñecido. / 22. Cadaquén é responsable da súa liberdade. (Algúns dos 41 artigos da constitución do barrio Uzupis (barrio dos artistas) da cidade de Vilna, Lituania).
A figura da artista Lynette Yiadom-Boakye (London, 1977) é especialmente atractiva. É unha persoa que escribe e pinta e debuxa. Nas súas pinturas, por exemplo, os títulos non son o convencional complemento que calquera outro artista emprega para indicar que é o que se representa naquel lenzo. Non. Os títulos das pezas de Yiadom son poesía. A poesía vén sendo algo primordial para os seres humanos, non se trata só de reflectir emocións, de conxurar sentimentos ante os avatares da vida. Non. É algunha cousa máis fonda; tan fonda que a densidade do poema pode xerar mesmos pensamentos, ideas novas. Quen ben sabía estas cousas era Fernando Pessoa, o inmenso poeta lisboeta, que mesmo se burlaba da súa persoal e perenne necesidade de pasar ao escrito aqueles pensamentos, torturas mentais ou sensacións máis epidérmicas. Tan dese xeito que encirraba heterónimos para xogar coa propia identidade, ou mesmo se mofaba de si propio (e mais dos seus traballos) confesando nalgúns dos seus inmortais versos: O poeta é un fingidor / Finge tão completamente / Que chega a fingir que é dor / A dor que deveras sente. A propia artista ten afirmado escribo sobre o que non podo pintar e pinto o que non podo escribir.
Tumblr media
Yiadom- Above The Heart And Below The Min, 2021
Para Lynette Yiadom a poesía é necesidade. E tal aserto atópase nos títulos das súas composicións pictóricas. Yiadom é artista figurativa; mais poderíase dicir que nas cualificacións que atribúe aos cadros é de todo abstracta: pinta figuras humanas, si, pero non retratos; figuras xenéricas, impersoais, e a esas persoas que xorden das telas dálles uns títulos que (para quen observa, alleo ás preocupacións da autora, ignorante da música que podía estar escoitando no intre de crear, descoñecedora do poema que tiña nos miolos) aterran alí desde ouro planeta. Por exemplo: Sobre el corazón y bajo la mente (Above The Heart And Below The Mind) ou Carnicerín Cejudo (Aquatic Warbler); Laberinto (Maze) ou tamén Acoger a los ungidos (Harbour The Anointed). Tal feito non é tan novidoso como pode crerse. O gran pintor (e finxidor) René Magritte, persoa intelectualmente rico e formado declarou nunha entrevista que os títulos das súas pezas tan evidentemente surrealistas non son explicacións, e os cadros non son ilustracións do título. A relación entre ambos é de natureza poética. É dicir, que están en xogo só certos atributos dos obxectos que normalmente son ignorados pola conciencia, pero que en ocasións, por acontecementos extraordinarios non explicables racionalmente, chegan a presentirse.
Para completar unha miga as contornas vitais de Lynette Yiadom cómpre saber a súa constante relación coa música. A artista ten afirmado en máis dunha entrevista que para ela a música é outra fonte de inspiración moi potente. As pezas de músicos como Nina Simone ou Miles Davis axúdanlle a concentrarse nas súas creacións plásticas e, en certas ocasións, mesmo veñen sendo parte da carga orixinal que as musas deitan nos miolos da artista. Por iso que escoitando a peza de Miles Davis, So What, quen observe as pinturas de Yiadom ten unha boa compañía. De certo, a mesma creación do máxico trompetista de Illinois semella estar artellada para que Lynette Yiadom non se atope no brumoso London tan afastada das súas orixes ghanesas. So What. “E que...”, con interrogación ou sen ela, que veñen ser dous significantes diferentes. O pousón ritmo da peza musical, a cadencia queixosa da trompeta, acaen perfectamente ás cores e figuras universalizadas de Yiadom. Tamén admite recibir influencias e referencias do cinema. Directores como Haneke, Chabrol e mesmo Almodovar (se quen confesa ter visto todos os seus filmes) están por tras das súas estéticas plásticas.
Ao comezo deste apartado constan algúns artigos da peculiar e fermosa Constituición do barrio de Uzupis de Vilna. É o barrio bohemio, dos artistas, e procuran ter independencia dentro da capital de Lituania. Posiblemente esa combinación de liberdade e responsabilidade individual que preconizan os artistas dese barrio báltico lle acaia ben a Lynette Yiadom-Boakye. As súas creacións e o fondo ideolóxico que respiran van por eses eidos do compromiso social, político e colectivo.
Tumblr media
Yiadom. Aquatic Warbler, 2021
Lynette Yiadom-Boakye. Ningún ocaso tan intenso
BONEYARD / alarms clocks wake the dead on judgment day  / kerosene lamps light the path to glory  / the last cup, plate and spoon used by the departed should be placed on the grave. (Texto da fotógrafa Carrie Mae Weems na serie Sea Islands, 1991).
As pezas da pintora e escritora  Lynette Yiadom-Boakye pódense disfrutar agora na antolóxica que ofrece o Museo Guggenheim de Bilbao (Lynette Yiadom-Boakye. Ningún ocaso tan intenso). As más de 70 obras -entre pinturas e mais debuxos- brindan unha panorámica excelente dos traballos desta muller (de orixes ghaneses) nada en London, onde segue a residir, e tamén son bo baremo das súas implicacións nas reivindicacións sobre as comunidades africanas que habitan países europeos (en especial o Reino Unido). Yiadom vén sendo a segunda artista máis nova que logra ter unha exposición individual, monográfica, no Museo Guggenheim. Neste vídeo unha panorámica da mostra.
Yiadom é unha reputada artista, coñecida pola súa teima de pintar figura humana, de ambos sexos, captados en intres cotiáns -xa felices, xa de soidade, xa en perfecta harmonía con compañeiros e compañeiras. Son persoas sempre de orixe africana; africana subsahariana. Sempre persoas anónimas, prototipos de personaxes, non retratos. Yiadom non traballa con modelos non procura retratos. Por contra remexe en revistas ou mesmos lembranzas para definir aquela persoa triste, aquela outra que semella estar soa no mundo. A técnica, dentro do que se considera a pintura figurativa, foxe moito da precisión, do detallismo, e aposta por trazos amplos, polas pinceladas desinhibidas e grosas; empregando con preferencias as cores escuras. Tales figuras humanas destacan en primeiros planos sobre fondos pouco definidos, como se non tivesen importancia e que só serven para enmarcar tales seres humanos. Se a estas reiteradas características estéticas e plásticas se engaden eses títulos fantásticos, poéticos, as obras semellan arrincar dun realismo sociolóxico identitario para camiñar cara eidos abstractos, pouco definidos. É dicir, non é doado situar a tales personalidades en espazos concretos, nin en tempos específicos.
Tanto polas figuras humanas que se van atopando nas súas telas como polas características como son presentadas, as pezas de Yiadom convidan á reflexión, deixando (combinado cos títulos tan peculiares) que quen observa con atención as creacións desta artista poida deixar ceibe a súa imaxinación para rematar de compor as obras. Persoas inadaptadas ás sociedades occidentais?, xentes contentas de vivir nesas comunidades que se van xestando en lugares europeos? ¿Pretende Yiadom chamar a atención sobre as masacres que viven moitos seres humanos que foxen de guerras, da miseria nas que os imperialismos deixaron a tantas e tantas rexións de África? A ver se vai ter razón o poeta Rimbaud cando iniciaba o deu poema Voyelles (1870) atribuíndo á vogal “a” a cor negra, e A noir, E blanc, I rouge, U vert, O bleu : voyelles, / Je dirai quelque jour vos naissances latentes: / A, noir corset velu des mouches éclatantes / Qui bombinent autour des puanteurs cruelles, / Golfes d’ombre;...
Tumblr media
Yiadom. Maze, 2021
Evidentemente as creacións de Yiadom -xa pola propia vontade da autora, xa polo contexto onde son producidas, teñen un claro contido ideolóxico, un transfundo político e reivindicativo. Cando periodistas lle comentan estes extremos, Yiadom habitúa a dicir que ela vive onde e como vive e que nas súas obras -xa literarias, xa pictóricas- emerxe todo aquilo que a envolta, sobresae a súa vida.
A implicación social que reflicte Yiadom nas súas obras xa literarias, xa pictóricas, é paralela á que sempre tivo a fotógrafa norteamericana Carrie Mae Weems, aínda que cunha diferencia de óptica e perspectiva. A fotógrafa, importante fotógrafa reivindicadora dos dereitos civís das persoas afroamericanas de sempre, non retrata persoas anónimas, nin prototipos sociais. Weems aposta tamén polas escenas cotiás, pero enfocando a cámara cara si propia ou arredores máis próximos: familia, amizades, etc. Polo demais hai ben similitudes entre os traballos dunha e mais doutra. A reclamación da identidade; o dereito a seren que son.
Ata comezos deste ano 2023 púidose ver e admirar no KBR da Fundación Mapfre a mostra Carrie Mae Weems. Un gran giro de lo posible, unha xigantesca antolóxica desta fotógrafa, que compartiu sede por varios lugares da cidade de Barcelona: a Fundación Colectania e o MACBA. Nas creacións de Weems sempre houbo unha constancia: evidenciar a vida, a experiencia, pasada e actual, das persoas que conforman a comunidade afroamericana nos EEUU. Carrie Mae Weems suma a esta permanente procura das identidades, de crítica contra estereotipos, contra discriminacións, -pola súa condición de muller- a preocupación polos temas de xénero. Ser do colectivo afroamericano e muller, nese país (e en moitos outros) comporta vivir unha realidade moi dura. Unha das preguntas que a propia fotógrafa afirma terse feito moitas veces é: Se puideses mudar a historia, que farías? Esa reflexión ten dirixido boa parte dos seus traballos: visitar o pasado, estudalo, e mirar de que non se volva repetir. Nos anos 90 traballou arreo na serie From Here I Saw What Happened And I Cried, un exhaustivo traballo sobre a trata de escravos e escravas africanas levadas por europeos a América.
Abundando na procura de identidades, e en ver o xeito de reescribir o pasado con outras cordas, a comezos dos anos 40 o poeta venezolano Andrés Eloy Blanco publica o poema Píntame angelitos negros, obra que logo será popularizada como canción (Angelitos negros), cantada entre outros por Antonio Machín. Pois ben, os primeiros versos do poema e canción din así: Pintor nacido en mi tierra / con el pincel extranjero / pintor que sigues el rumbo / de tantos pintores viejos. A seguir versos máis coñecidos. Que vén dicindo o poeta nesta entrada? Vén dicindo o mesmo que a fotógrafa citada e mais ca Yiadom: a historia da arte (a historia da arte europea) é unha historia branca. Tamén patriarcal. E contra iso tamén van as pinturas de Lynette Yiadom; a pintora tamén quere responder á pregunta Se puideses mudar a historia, que farías? Os catro primeiros versos da popular canción son desmitificadores, rachadores de relatos do pasado.
Lito Caramés
EXPOSICIÓN: Lynette Yiadom-Boakye. Ningún ocaso tan intenso.
Museo Guiggenheim, Bilbao
ata o 10 de setembro de 2023
1 note · View note