#vampierfilm | Explore Tumblr Posts and Blogs

kaasrasper · 8 years

Text

ONLY LOVERS LEFT ALIVE

Bloedmooi

Regie: Jim Jarmusch / Cast: Tilda Swinton, Tom Hiddleston, Mia Wasikowska, John Hurt, e.a. / 123 minuten / 2013

In Lof der Traagheid pleitte de Franse cultuurfilosoof Pierre Sansot voor onthaasting, onder andere op het gebied van cultuur. Traagheid is voor deze onthaasting essentieel. Tegenwoordig wordt ons op allerlei mogelijke manieren cultuur opgelegd. "Dit boek moet je lezen,” "deze film moet je zien," we worden overspoeld door cultuur in een wereld die volgens Sansot gekenmerkt wordt door gejaagdheid. Zijn advies is daarom: just relax, neem de tijd om dingen in je op te nemen en geef jezelf van tijd tot tijd eens over aan verveling. Sansot stierf in 2005, maar had zich wellicht prima kunnen identificeren met de hoofdpersonages uit Jim Jarmusch’ Only Lovers Left Alive. Adam (Tom Hiddleston) en Eve (Tilda Swinton) zijn namelijk vampiers en lopen al een paar honderd jaar op de aarde rond. Voor hen is traagheid een noodzakelijk kwaad, een aangemeten strategie waarmee ze hun oneindige leven iets minder oneindig maken. Deze onsterfelijkheid geeft ze tevens alle tijd om rustig te reflecteren op de wereld.

In de openingsscène zien we hoe Adam en Eve afzonderlijk van elkaar op bed liggend worden gefilmd in een constant draaiend shot. “My head is spinning around and around,” klinkt uit de LP die net als de shots van Adam en Eve onophoudelijk blijft draaien. Hier wordt meteen een poging gedaan om de oneindigheid aan tijd die de twee hebben tastbaar te maken door middel van cameravoering en stemming.

Adam en Eve zijn hopeloze romantici, maar dit uit zich op contrasterende wijzen. Adam is vooral een pessimist en kampt met depressieve gevoelens. Hij slijt zijn jaren met het maken van muziek en kampt met suïcidale gevoelens. Eve is daarentegen een optimist, geïnteresseerd in alles en verslindt boeken bij de vleet. Het koppel leeft gescheiden van elkaar, Adam in Detroit en Eve in Tanger. Adams depressieve gevoelens doen Eve besluiten om naar Detroit te gaan en zich te herenigen met haar geliefde. Opposites attract. Eve en Adam worden verbeeld als Yin en Yang (zij altijd in het wit gekleed en hij louter in een zwarte outfit), ondanks hun tegenstellingen kunnen ze na al die eeuwen samenzijn niet zonder elkaar. Hiddleston en Swinton zijn beide mooie verschijningen en interessante karakters. Swinton met een duidelijke levenslust in haar ogen, maar toch beheerst en op haar hoede. Hiddleston als moeilijke muzikant die koste wat kost van de buitenwereld gescheiden wil blijven. De aantrekkingskracht tussen de twee is duidelijk zichtbaar.

Het gegeven dat de hoofdpersonages vampiers zijn, maakt Only Lovers Left Alive nog niet tot een rasechte vampierfilm. Het hele verhaal is eigenlijk ondergeschikt aan de sfeer die Jarmusch schept. De onsterfelijkheid van Adam en Eve verantwoordt de sloomheid van de film, omdat het op perfecte wijze de oneindige levens van het liefdeskoppel weet te vangen. Het stelt de regisseur tevens in staat op humoristische wijze te refereren naar de maatschappij, (wereld)geschiedenis en cultuur. Bloed wordt genuttigd alsof het drugs is, type O-negatief is namelijk the best stuff there is. Ook een vampier moet tegenwoordig oppassen voor besmet bloed. Na een potje schaken haalt Eve doodleuk een bloedijsje uit de vriezer. Als Adam zijn voorraad bloed gaat halen in het ziekenhuis, doet hij dit onder de naam Dr. Faust en mensen noemt hij zombies. Het duo was zelfs bevriend met Christopher Marlowe en Eve spot met de eeuwenoude – en dus old-fashioned – kamerjassen die Adam draagt.

Het vacuüm waarin het vampierstel leeft wordt onder andere gekenmerkt door nachtelijke ritjes door Detroit. Een plek die niet geheel toevallig is gekozen als filmlocatie. Detroit als failliete stad met zijn enorme hoeveelheid leegstaande en vervallen panden is naast de ideale plek voor Adam om zijn kluizenaarsleven te leiden ook een verwijzing naar de tegenstrijdigheid dat zelfs een stad kan ‘sterven’ terwijl Adam en Eve daar niet toe in staat zijn (in ieder geval niet zolang ze het zonlicht vermijden en andere cliché anti-vampiermiddelen waar Jarmusch zo nu en dan subtiel over grapt).

Ontzettend mooi zijn de scènes waarin Eve in slow-motion door nachtelijk Tanger loopt. De lome gitaarmuziek in combinatie met de groene en oranje gloed van de straatverlichting zorgen voor een broeierig geheel. Het hypnotiserende sfeertje wordt verstoord wanneer de roekeloze zus van Eve voor de deur staat. Ava (Mia Wasikowska) is puberaal, rusteloos en bezit naar eigen zeggen een hoop meer levensvreugde dan haar schoonbroer. Hoewel haar aandeel klein is, is Ava’s personage essentieel voor het verloop van het verhaal.

Only Lovers Left Alive toont een aantal overeenkomsten met een andere recente vampierfilm: A Girl Walks Home Alone At Night. Ook in deze film draait het om sfeerschepping, speelt muziek een belangrijke rol en vormt een romantische verhouding een belangrijk onderdeel van de film. Er zijn binnen het vampiergenre vaker boeiende uitzonderingen geweest die elementen van andere genres vermengen in het geheel, ook het Zweedse Let The Right One In is zo’n film waarbij drama boven het horrorelement staat.

Ergens geeft het eeuwige leven dat gepaard gaat met het vampier zijn een bepaalde vrijheid, maar het houdt tevens een vorm van gevangenschap in. Overdag opgesloten, de kans om ontmaskerd te worden en de afhankelijkheid van bloed. Adam en Eve hebben er zo hun eigen oplossingen op gevonden en hebben hun levenstempo aanzienlijk naar beneden geschroefd. Adam en Eve hebben dus min gehoor gegeven aan het pleidooi van Pierre Sansot, maar voor de filmkijker – de sterveling – is dat toch makkelijker gezegd dan gedaan. Het is misschien wat tegenstrijdig dat ik hier een film probeer aan te prijzen terwijl het volgens Sansot geen kwaad zou kunnen om jezelf van al die opdringerigheid af te zonderen, maar Only Lovers Left Alive is door zijn tempo als film op zichzelf een prima manier om je te onthaasten, al is het maar voor twee uur. Ook als je die behoefte niet hebt en gewoon houdt van alleszins trage cinema, mooie beelden, een bijpassende bezwerende soundtrack en een lading referenties naar (pop)cultuur is deze vampierfilm zeer geschikt om je tanden in te zetten.

#only lovers left alive #vampierfilm #film bespreking #recensie #jim jarmusch #tilda swinton #tom hiddleston

0 notes