#archiwum | Explore Tumblr Posts and Blogs

polishwomenartists-sztukakobiet · 7 months

Text

Polish Women Artists Archives | House of Nuremberg in Cracow Dom Norymberski w Krakowie | The Womenal #Poland | 2019

https://facebook.com/events/s/wystawa-femina%C5%82/450834802194681/

The exhibition titled The Womenal derived from Günter Grass’s novel called The Flounder. Its leading theme is the feminist history of the world according to Grass, the relation between men and women, as well as the criticism of patriarchy and male dominance.

Artists / Artystki: Agata Agatowska, Iwona Demko, Georgia Fambris, Urszula Kluz-Knopek, Natalia Kopytko, Katarzyna Kukuła, Ewa Kulka, Jasmin Lothert, Małgorzata Markiewicz, Agata Norek, Anna Orbaczewska, Elena Provata, Ulrika Segerberg, Małgorzata Wielek-Mandrela

+ Günter Grass

Curators / Kuratorki: Iwona Demko, Renata Kopyto, Marta Wróblewska

House of Nuremberg in Cracow, ul. Skałeczna 2,

Opening: 11.10.2019 at 7 pm.

The exhibition entitled The Womenal derived from Günter Grass’s novel called The Flounder. Its leading theme is the feminist history of the world according to Grass, the relation between men and women, as well as the criticism of patriarchy and male dominance.

The Flounder by Günter Grass was published in Germany in 1977, almost 10 years after social transformations which took place in 1968, during which the second wave of feminism went through West Germany. This book fitted into the atmosphere which was in the air in those times. And despite the harsh criticism it received from the contemporary feminist milieus, from today’s perspective it can be seen as prophetic.

The starting point for this tale about the history of mankind as the history of male emancipation from the power of matriarchy, is the well-known brothers Grimm story which in Polish version is entitled About the Fisherman and Golden Fish, and in German - About the Fisherman and His Wife. In the book two versions are interwoven: in the first one, the caught fish (Grass’s flounder in this case) makes all dreams of the greedy fisherman’s wife come true; in the second one, it is the man who keeps wanting more and more things and power to help him rule the world. Certainly, it leads to a catastrophe and final disaster.

The circle of history described by the author encompasses the primeval tribes from the matriarchy epoch, through the middle ages, after that renaissance, followed by Prussian State, up till contemporary times, that is the 70s of 20th century. Exactly then, three feminists catch the speaking flounder in the North Sea. The fish becomes the personification of the whole male-kind and tells a story how it inspired men to break free from the power of women. He appoints himself the director of the story of humankind and the author of the script for this narration. The book is divided into nine chapters parallel to nine months of pregnancy. The story that is being told is at the same time the interrogation of the big fish in front of a feminist tribunal, the so calledThe Womenal. The emancipation of the male-kind is at the same time the story of women’s subjugation and exclusion from active life. We can trace how they are deprived of the influence on their own lives, and how they are gradually undergoing the oppressive rules of functioning in the patriarchal society.

One of the places they were assigned, apart from bedroom and church, was the kitchen. Grass sees in cooking and perfecting this skill by introducing new ingredients and creating new dishes, a kind of magic, curing witchcraft, the power to control the strength and weakness of the body. Nine women cooks are the protagonists of the novel. They are, according to Grass, an integral part of the local history of Pomerania, and perhaps the global history too. In the prehistoric times women were born with the third breast to feed the men with their own milk, as this ritual had a sedative effect on them. Later on, thanks to introducing potato to the menu, women protected many people from famine, and with the help of warm thick soup they would disarm the tyrants. Enemies were eliminated by adding poisonous ingredients taken from the natural resources and included in the dishes. The Flounder contains numerous recipes and shows their evolution: from milk dishes, through meat and fish diet, up to the discovery of forest fruits and plant cuisine.

If women did not consider marriage as the biggest happiness in their lives, they could go to the nunnery. It was the place where they could finally renounce the sexual services like Dorothea of Montau who, according to Grass “was the first woman (in our region) to rebel against the patriarchal tyranny of medieval marriage” (The Founder, p. 166). Or, on opposite, they could enjoy full sexual freedom like Margarete Rusch. The promiscuous Abbess of Saint Bridget’s Convent “solved the bitterly earnest question of the century, the question of how to serve up the bread and wine, the Lord’s Supper, in her own way, to wit, bedwise, by acrobatically moving her twat into the vertical and offering is as a chalice, which was then filled with red wine” (The Flounder, p. 209).

Despite the considerable understanding for the political and social situation in Germany in the 70s, and the effort to understand and describe the situation of women with empathy, Grass’s novel contains fragments which were unacceptable for the feminist movements, nor for any women working in arts. Professor Maria Janion points out some of the controversial theses uttered by the Flounder, that “only men are equipped with the ability to experience metaphysical feelings”, “making art is only the male domain”, “woman with her ‘moist warmth’ can be at best the source of creative inspiration for men, his silent muse”, “woman should remain unmoved like the ‘mossy earth’ and be happy she can serve.”

Women, who have been able to study and make art at the academies only for the last 100 years, 40 years after The Flounder has been written are able to prove how Grass’s fish was wrong. Among the themes undertaken within the exhibition. The Flounder himself, held responsible for this state of affairs, and put to court, thus announces prophetically: “I gave you the knowledge and power, but all you wanted was war and misery. Nature was entrusted to you, and what did you do, you despoiled it (…). In short: you men are finished” (The Flounder, p. 453). From today’s point of view one can add: also within the domains which the author is willing to defend in the above quotes. One thing is certain though: in this exhibition art is the domain of women. Renata Kopyto

🇵🇱 Tematem wystawy Feminał są wątki z powieści Güntera Grassa pt.: Turbot: feministyczna historia świata według Grassa, jego postrzeganie kobiet i ich relacji z mężczyznami, ale też krytyka patriarchatu i męskiej dominacji. Pierwsza odsłona ekspozycji miała miejsce w Gdańskiej Galerii Güntera Grassa, od 27.04 do 22.06.2019.

Turbot Güntera Grassa ukazał się w Niemczech w 1977 roku, prawie 10 lat po przemianach społecznych, jakie miały miejsce w roku 1968, podczas których przez zachodnioniemiecką republikę przetoczyła się druga fala feminizmu. Książka noblisty wpisywała się w atmosferę, jaka wtedy panowała. I chociaż ówczesne środowiska feministyczne mocno ją skrytykowały, z dzisiejszej perspektywy można tę powieść uznać za proroczą.

Punktem wyjścia do opowieści o dziejach ludzkości jako historii męskiej emancypacji spod władzy matriarchatu jest doskonale znana baśń braci Grimm nosząca w polskiej wersji tytuł O rybaku i złotej rybce, a w niemieckiej O rybaku i jego żonie. W książce pojawiają się jej dwa warianty: w pierwszym wyłowiona ryba, którą u Grassa jest właśnie tytułowy turbot, spełnia wszystkie zachcianki zachłannej żony rybaka, w drugim to mężczyzna jest tym, który ciągle pożąda nowych rzeczy i władzy pozwalającej mu zapanować nad światem. Prowadzi to rzecz jasna do katastrofy i ostatecznej zagłady.

Koło historii, które autor kreśli w powieści, obejmuje pierwotne społeczności epoki matriarchatu, następnie średniowiecze, potem przechodzi do renesansu, dalej z kolei do państwa pruskiego, aż wreszcie do czasów mu współczesnych, czyli lat 70. XX wieku. Wtedy to właśnie trzy feministki wyławiają z Morza Północnego turbota mówiącego ludzkim głosem, który staje się personifikacją całego męskiego rodzaju i opowiada, jak to z jego inspiracji mężczyznom udało się wyzwolić spod władzy kobiet. To on mianuje się reżyserem ludzkich dziejów i autorem scenariusza tej narracji. Zostaje ona podzielona na dziewięć rozdziałów odpowiadającym dziewięciu miesiącom ciąży. Snuta opowieść to jednocześnie przesłuchanie wielkiej ryby przed feministycznym trybunałem, zwanym w powieści Feminałem. Ta emancypacja męskiego gatunku jest także symultaniczną historią zniewolenia kobiet i procesu wykluczania ich z aktywnego życia. Możemy prześledzić jak pozbawia się ich wpływu na własne losy i jak stopniowo poddawane są opresyjnym zasadom funkcjonowania w patriarchalnym społeczeństwie.

Jednym z miejsc, które kobietom wyznaczono, obok sypialni i kościoła, była kuchnia. U Grassa gotowanie, doskonalenie tej sztuki poprzez wprowadzanie nowych produktów i przypraw oraz poprzez kreowanie nowych dań ma urok czarów, znachorstwa, mocy panowania nad ciałem, jego siłą i słabością. Dziewięć kucharek przewijających się przez karty powieści zapisało się na zawsze, według gdańskiego pisarza, w dziejach Pomorza, a może i całego świata. W czasach prehistorycznych wyposażone w trzecią pierś, karmiły własnym mlekiem mężczyzn, na których rytuał ten działał jak środek uspokajający, później dzięki wprowadzeniu do jadłospisu ziemniaka, uchroniły wielu ludzi od klęski głodu, a za pomocą ciepłej i pożywnej zupy rozbrajały tyranów. Wrogów eliminowały zaś wykorzystując umiejętności przyprawiania dań darami natury o śmiertelnym działaniu. W Turbocie znaleźć można sporo kulinarnych przepisów i prześledzić jak one ewoluowały: od potraw mlecznych poprzez mięsne i rybne, aż do odkrywania owoców lasu i kuchni roślinnej.

Jeśli kobiety nie uznawały małżeństwa za swoje największe szczęście, mogły udać się do klasztoru. Było to miejsce, gdzie wreszcie mogły odmówić usług seksualnych jak Dorota z Mątowów, która według relacji Grassa - „była (w naszym regionie) pierwszą kobietą, która zbuntowała się przeciwko patriarchalnemu przymusowi małżeństwa” (Turbot, s. 173), albo wręcz przeciwnie, korzystać z pełnej obyczajowej swobody, jak Margareta Rusch. Powieściowa przeorysza klasztoru św. Brygidy „śmiertelnie poważną kwestię sporną swego stulecia, jak należy podawać chleb i wino, komunię, rozstrzygnęła na swój, a więc łóżkowy sposób, ekwilibrystycznie ustawiając swą cipkę pionowo i oferując jako kielich, do którego się nalewało” (Turbot, s. 214).

Mimo ogromnego wyczucia sytuacji polityczno-społecznej w Niemczech lat 70. oraz próby zrozumienia i opisania z empatią sytuacji kobiet na przestrzeni wieków, w opowieści Grassa pojawiają się pasaże, które były i są nie do przyjęcia ani dla ruchów feministycznych, ani dla jakiejkolwiek kobiety działającej twórczo. Pisze o tym w swojej przedmowie do książki Maria Janion, wymieniając niektóre przekonania głoszone przez turbota: „…tylko mężczyźni wyposażeni są w zdolność do uczuć metafizycznych” lub „Uprawianie sztuki to domena mężczyzn, twórczość artystyczna jest wyłącznie męskim zajęciem. (…) Kobieta wraz z jej <<wilgotnym ciepłem>> może być w najlepszym wypadku źródłem twórczości mężczyzny. Właśnie jego milczącą muzą. (…) Kobieta powinna trwać w bezruchu jako <<mszysta gleba>> i cieszyć się, że służy”.

Kobiety, którym dopiero od 100 lat dane jest studiować na artystycznych uczelniach i uprawiać sztukę, 40 lat po napisaniu powieści mogą pokazać jak bardzo grassowski turbot się mylił. Odpowiedzialny za ten stan rzeczy i postawiony przed sądem ogłasza proroczo: „Dałem wam wiedzę i władzę lecz wy mieliście tylko wojny na myśli. Powierzyłem Wam naturę, a wy zbrukaliście ją. (…) Męska sprawa wykończyła sama siebie” (Turbot, 443). Z dzisiejszego punktu widzenia można dodać: także w dziedzinach, których autor powieści próbuje bronić w przytoczonych powyżej cytatach. Na tej wystawie uprawianie sztuki jest z pewnością domeną kobiet. Renata Kopyto

#ArchiwumSztukiKobiet #PolishWomenArtists #womensart #polishart #sztukakobiet #palianshow

#renata kopyto #iwona demko #polish art #sztuka kobiet #polish women artists #archiwum

2 notes · View notes