2019 yapımı Fransız animasyon filmi I Lost My Body, genç bir kahramanın hayatta kalma mücadelesini anlatırken, aynı zamanda geçmişine dair bir yolculuğa çıkar. Baş karakterimiz olan Naoufel, Paris'te yaşayan genç bir adamdır. Kaza sonucu bir elini kaybetmiştir. Film, bu kayıp elin macerasını anlatırken, aynı zamanda Naoufel'in hayatını ve geçmişini de keşfetmeye odaklanır.
Film, duygusal bir anlatıma sahip olup, insanın kimlik arayışı, geçmişle yüzleşme ve kaderin rolü gibi evrensel temaları ele almaktadır.
I Lost My Body, eleştirmenlerden olumlu eleştiriler almış ve 2020'de En İyi Animasyon Film kategorisinde César Ödülü'nü kazanmıştır. Ayrıca, 2019 Cannes Film Festivali'nde de Belirli Bir Bakış bölümünde gösterilmiştir.
"Her şeyin ne anlama geldiğini ya da nasıl yorumlanacağını bilmemek daha iyidir. (Burada Eduardo Galeano'nun şu sözlerini de hatırlamak güzel olacaktır: Düşünürseniz, acı çekersiniz. Şüphe ederseniz, delirirsiniz. Hissederseniz, yalnız kalırsınız.) Çünkü aksi takdirde olayları kendi akışına bırakmaya korkarsınız. Psikoloji gizemi ve büyü niteliğini yok eder. Anlamlardan konuşmak beni çok rahatsız ediyor. Çünkü anlam çok kişisel bir şeydir ve herkese göre değişir."
Yer vermiş olduğum bu sözlerinin ardından David Lynch sineması üzerine birkaç kelâm etmek istiyorum.
Bu gece Lynch sinemasının zirvelerinde yer alan bir filmi, Blue Vellet (Mavi Kadife) filmini, seyrettim. Film, ilgi manyağı bir kadın ve psikopat ruhlu bir adamın sadomazoşist (psikiyatrik terimle parafili) ilişkisini konu edinmektedir. Kendisini birden bire bu tuhaf ilişkinin tam ortasında bulan Jeffrey ile de film tam anlamıyla başlamış olur ve Jeffrey yaşananların esrarını ve gizemini anlamaya koyulur.
Film, Freud'un psiko-analitik gelişim kuramı üzerine inşa edilmiştir. Freud'a göre insan kişiliğinin gelişiminde altı yaşına kadar yaşanılanlar büyük rol oynar. Özellikle, bu evrede cinsel gelişimin kişiliğin oluşmasında büyük bir etkiye sahip olduğunun altı çizilir. Ona göre cinsel gelişimin beş evresi vardır (Oral, Anal, Fallik, Gizli&Latent, Genital dönemler) ki Mavi Kadife filminde bu evreler canlandırılmıştır.
Bunlarla birlikte, filmin her bir karesi sayısız sembollerle doludur. Oedipus Kompleksi'nin sunuluşu, Id-Ego-Süperego kuramının karakterize edilişi ve renklerle verilmeye çalışılan yoğun anlam katmanları... Mavi Kadife filmi hakkında daha birçok izah getirilebilmek mümkündür. Ancak hepsini burada ifade edebilmek hiç de mümkün gözükmemektedir. Bunun yerine, Youtube platformunda yer alan "25. Kare" kanalının yayımlamış olduğu "Blue Velvet - Mavi Kadife Film İncelemesi" başlıklı video serisini izlemenizi tavsiye ederim.
- Yeter lan! Tutturmuşsun gidicem de gidicem. Ne bok yiyecen gidip? Kafanı çevirdiğinde sorunlar yok mu olacak sanıyorsun? Sen buradan siktir olup gittiğinde umrunda olmayacak mı sanıyorsun doğduğun ülke? Ne kadar şanslı olduğunun farkında mısın sen? Yine de gidecem diyorsan... Bundan başka ne diyebilirim ki sana?
Biliyordum, aslında hep biliyordum. Gerçek olmayacak kadar güzel olduğunu, uzun sürmeyeceğini, hayatın böyle olmadığını, cömert davranmayacağını. Birini sevmemelisin, birine bağlanmamalısın. Hayat seni kıskanır. Elinden her şeyi alır ve yüzüne güler. Sana ihanet eder.