#turkishcoffee | Explore Tumblr Posts and Blogs

trcoffeebyefe · 27 days

Text

Artık Para Biriktirmek mümkün değil mi?

youtube

Herkese merhabalar, yeni bir yayına daha hoş geldiniz. Ekonomik koşulların giderek daha da zor hale geldiği bu dönemde para biriktirebilmek çoğu insan için imkansız mı? Yoksa herkes kazandığı miktar fark etmeksizin para biriktirebilir mi? İsterseniz daha fazla beklemeden buyrun hemen konunun detaylarına geçelim.

Bu arada yaptığım yayınları beğeniyor ve yeni yayınları kaçırmak istemiyorsanız dinlediğiniz platformlardan abone olarak tüm yayınlara anında ulaşabilir veya [patreon] üzerinden bana destek olabilirsiniz.

En çok dinlenene podcastlerden birini yapan Dave Ramsey, 2003 senesinde Total Money Makeover (Toplam Para Değişimi) kitabını yayınladı ve bende bu kitabı satın alıp okuyanlardan biri oldum. Bu kitaptada en çok hoşuma giden kısım, ekonomi ve para biriktirme ile ilgili yazılan diğer kitaplara nazaran borsa, bitcoin gibi kısa yoldan zengin olma vaadi sunan bir kitap olmaması oldu.

Bunun tam tersine nasıl gereksiz harcamalardan kurtulabileceğinizi ve nasıl en mantıklı şekilde para biriktirebileceğinizin yollarından bahseden bir kitap ve bende bu yüzden bu yayına bu kitabı taşımak istedim.

Pek çok insan para biriktirebilmek için büyük miktarda para kazanması gerektiğini aksi takdirde ekonomik olarak giderek her şeyin daha da pahalandığında bu dönemde para biriktirmenin mümkün olmadığını düşünüyor. Ancak birikim yapmak kazandığınız paradan çok para biriktirebilme yetinize bağlı. Peki bu iş madem sadece bir yeteneğe bağlı neden toplumun büyük kesimi para biriktiremiyor? Bunu anlamak için kitapta “Baby Steps” yani “ilk adımlar” olarak geçen maddelere bakmamız gerekiyor.

İlk Adımlar (Baby Steps)

Acil Durum Fonu

Para biriktirebilmek için ilk atılması gereken adım, bir acil durum fonu oluşturmaktan geçiriyor. Eğer acil durumlar için birikmiş br paranız yok ise para biriktirebilmeniz oldukça zor olacaktır. Çünkü hayatımızda acil durumlar sürekli karşımıza beklenmedik anlarda çıkıyor ve pek çok insan bu tür acil durumlar için nakit paradansa kredi kartlarını tercih ediyorlar. Kitabın önerdiği fiyat, Amerika koşulları için en az $1000’lık acil durum fonu oluşturmanız gerektiğinden yana. Amerikada ortalama aylık asgari ücretin $5,546.67 olduğu düşünülürse maaşınızın beşte birini acil durum fonuna atabilirseniz, ilk adımı da atmış olacaksınız.

Borçtan Kurtulmak

İkinci olarak borcunuz olduğu sürece para biriktirebilmek oldukça zor olacaktır. Bir yanda borcunuzu ödemeye çalışırken bir yandanda para biriktirmeye çalışmak çoğu kişiyi bu işten hızlıca vazgeçirecektir. Evet bazı borçları çok kısa sürede kapatmak oldukça zor, ev kredisi veya araba kredisi gibi uzun yıllar devam eden ödemeleri belki bir anda kapatamasanız dahi, küçük harcamalarda kredi kartlarına başvurmak, elektronik araçları taksitle almak para biriktirme oyununda sizi oldukça geriye atacaktır.

Kredi Kartı Kullanmamak

İnsanların borçlardan kurtulamamasınız ve pek çok insanın sürekli olarak borçlarla mücadele etmeye çalışmasının arkasında ki en büyük suçlulardan bir tanesi de kredi kartları.

Mümkün mertebe kredi kartı kullanmamak, harcamalarınızın hepsini nakit yapmaya çalışmak para biriktirmek isteyen içinler izlenecek en güzel yöntemlerden bir tanesi. Çünkü kredi kartları veya firmaların sağladığı taksit olanakları ile bir şey aldığınızda nakit harcamalara göre çok daha yüksek miktarları harcamış şekilde kendinizi buluyorsunuz. Yapılan bir araştırmaya göre insanların kredi kartları ile yaptıkları harcamaların nakit harcamalara göre %83 oranında daha fazla olduğu keşfedilmiş.

Kredi kartları ile yapılan harcamalarda henüz elimizde olmayan bir parayıda harcadığımızı unutmamak gerekli, birde kredi kartı borcu biriktikçe bu işin içinden çıkmak ve para biriktirme hedefini tutturmak her geçen gün daha da zor olacaktır.

Ayrıca kredi kartlarının tek amacı bankaya para kazandırmak olduğuda bir gerçek ve kredi kartları her ne kadar harika kampanyalar yapsalar, ve harika reklam ve pazarlama yollarıyla insanların rahatı ve konforu için var olduklarını söyleselerde, tek amaçlarının daha çok müşteri kazanmak ve bu müşterilerin üzerindende daha fazla para kazanmak olduğunu unutmamak gerekli.

3 ila 6 aylık harcamayı biriktirmek

Borçlarınızdan kurtulur ve maaşınızın en azından beşte birini kenara atabildiyseniz, bundan sonraki adım 3 ila 6 aylık harcamanız kadarını biriktirebilmekten geçiyor. Her ne kadar belirli bir miktar birikiminiz olsada, acil durumlar için yeterli miktarınız yoksa ise bu birikim kolaylıkla harcanıp gidecektir. Bir gün arabanız sizi yolda bıracak, bir gün sağlık sorunları yüzünden harcama yapacak, belki de bir gün evinizi su basacak ve böyle acil durumlarda köşeye attığınız ufak miktar hemen silinip gidecektir.

Acil durumlar için kredi kartlarını tutmak yerine, en az 3 aylık harcamanızı biriktirebilmek ilk hedefiniz olmalı. Şahsen ben bu kitabı okuduktan sonra bankada bir birikim hesabı açıp her ay otomatik olarak ufak bir yüzdeyi bu hesaba aktarmaya başladım. Ve yaklaşık 3 yıldırda bu paraya hiç dokunmamayı başardım.

Aslında kitabın bahsettiği önemli konulardan biri, kazandığınız ücret asgari ücretin altında dahi olsa birikim yapacağınız miktarın sizi çok fazla yaralamayacak bir para olmasıydı. Ben Dave Ramsey’nin yaptığı bir konuşmayı izledim ve alttaki yorumların pek çoğu “hayatta kalacak parayı zor kazanıyoruz, bu koşullarda para biriktirmek imkansız” şeklindeydi. Ancak Dave Ramsey’nin kitapta bahsettiği bir bölümde para biriktirmenin aslında kazandığınız paradan çok sahip olduğunuz alışkanlık ve disiplin miktarına bağlı olduğunu söylüyordu.

Emeklilik için Birikim Yapmak

Bir diğer adım ise emekliliğiniz için birikim yapabilmek. Eve giren toplam miktarın minimum %15’nin emeklilik hesabına gitmesi oldukça önemli çünkü hepimiz gün gelip yaşlanacağız ve bir gün çalışamaz duruma geleceğiz. Keza eğer hala sağlınız yerinde iken emekli olmak istiyorsanız, emeklilik için bugünden birikim yapmaya başlamak atılacak en güzel adımlardan bir tanesi olacaktır.

Ev kredinizi erkenden ödemek

Toplumun çok büyük bir kesimi ev ve araba gibi eşyaları nakit alacak güce sahip değil ve bu yüzdenden pek çok kişi bu tür harcamalar için kredilere başvurmayı tercih ediyorlar. Maaşlı bir işte çalıştığınız sürecede böyle büyük harcamaları nakit olarak almak haliyle çok zor olduğu için krediler bu durumlarda vazgeçilmez araçlar oluyorlar. Fakat ev kredisi ile bir ev aldığınızda nakit almaya oranla evin değerinin %60 oranında daha fazla ödeme yapmış şekilde kendinizi buluyorsunuz. Bu yüzde tabiki kredi oranlarına ve kredi miktarına bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.

Eğer ilk 5 adımı gerçekleştirmeyi başardıysanız, saldırmanız gereken bir sonraki adım ise ev ve araba kredisi gibi uzun yıllar süren kredileri mümkün mertebe daha kısa sürede bitirebilmek olmalıdır. Bu sayede yüksek faizleri ödemekten kurtulabilir ve emekliliğinizi daha erken yaşlarda yaşayabilme şansına sahip olabilirsiniz.

Son Adım

Eğer bütün adımları tamamladıysanız, geride hiç bir borç bırakmamış, ev ve araba gibi eşyaların borçlarını silmiş, büyük miktarlarda birikimi elde etmiş ve erken emekliliği yaşama şansına sahip olmuşsunuzdur demektir. Pek çok insan için hayal gibi dursada aslında bunu başarabilmek sadece bir kaç para alışkanlığımızın değişmesinden geçiyor. Kitabın son bölümünde bahsedilen adım ise, bu parayı sevdiğiniz insanlarla paylaşmak ve parayı sadece kendi keyfi ihtiyaçlarınız için değil, çevrenizdeki insanların huzuru ve mutluluğu için harcamanın, daha fazla huzur ve mutluluğu bizlere getireceğinden bahsetmeside güzel bir detaydı diye düşünüyorum.

Son Söz

Bu bölümde para biriktirebilmek için neler yapılması gerektiğinden konuştuk. Bu konu hakkında daha fazla bilgi almak istersenizde Dave Ramsey’nin yazdığı bu kitabın detaylarını yine ben sizler için bırakacağım.

Umarım sizlere faydalı bilgiler sunabilmişimdir. En kısa sürede yeni yayınlarda görüşmek üzere, kendinize çok iyi bakın hoşçakalın.

Turkish Coffee Podcast Youtube Sayfası:

Turkish Coffee Podcast Haftalık Blog Sayfası:

0 notes

trcoffeebyefe · 3 months

Text

Dijital Kitaplar Basılı Kitaplara Karşı

youtube

Herkese merhabalar, yeni bir yayına daha hoş geldiniz. Artık pek çoğumuz bilgiye ulaşmak ve kendimizi eğitmek için dijital araçlara başvuruyoruz. Fakat bilgiye ulaşırken kullandığımız elektronik içerikler, basılı yayınlara göre daha mı faydalı yoksa daha mı zararlı? İsterseniz daha fazla beklemeden buyrun hemen konunun detaylarına geçelim.

Şahsen ben çok fazla elektronik kitap okuyan biri değilim sadece aradığım kitabın fiziksel kopyası yok ise veya fiyatı çok gereksiz yere yüksek ise dijital kitapları okuyorum.

Daha önceki yayınlarda bahsetmiştim; ben amatör bir klarnetçiyim ve türk müziği bilgimi arttırmaya çalışıyorum. Tamda bu yayını hazırlamadan bir ay önce İsmail Hakkı Özkan’nın Türk Mûsıkîsi ve Nazariyatı kitabını dijital olarak satın aldım. Müzik üzerine eğitici bir kitabı iPad üzerinden okumak açıkcası benim oldukça hoşuma gitti. Çünkü bu kitabın üzerine dijital olarak notlar almak ve istediğim bölümlerin altını çizmek ve hata yapınca dönüp bunları kolaylıkla düzeltmeyi faydalı buldum.

Gerçi fiziksel olarakta bu kitabın üstüne notlar alabilirsiniz ama sanırım ilk defa iPad satın aldığım için iPad’ten en fazla oranda fayda sağlama isteğide dijital kitaplara beni yöneltti.

Bunun üzerine bir adet daha kitabı dijital olarak satın aldım ama ben normalde her akşam uykuya dalmadan önce ki bir saat boyunca basılı yayınlar üzerinden kitap okuyan biriyim. Bir anda dijital yayınlara geçince bazı değişimlerin meydana geldiğini fark ettim. Durum böyle olunca bu konuyu araştırmaya karar verdim ve bu araştırma benim doğru bildiğim pek çok yanlışı ortaya çıkardı.

Algılama

Yapılan araştırmalara göre, insanlar ekrandan bir şeyler okuduklarında, yazılı basından okudukları kadar konuyu anlamıyorlarmış. İşin ilginç yanı ise bu araştırmalara katılan pek çok kişi bunun farkında dahi değilmiş.

Bu araştırmalardan birinde, İspanya ve İsrail’deki araştırmacılar dijital ve basılı yayınları okuyanları karşılaştıran 54 çalışmayı yakından incelemişler. 2018’de yapılan bu araştırmaya 171.000’den fazla okuyucuyu katılmış. İnsanlar, dijital metinleri okuduklarında bundan daha fazla yarar gördüklerini düşünmüşler ama araştırmanın sonucu bunun tam tersi bir sonuca varmış.

Dijital İçerikleri Anlamak Daha mı Zor?

Ben bu araştırmayı okuyunca ilk olarak şunu sordum; nasıl olurda aynı metinleri ekrandan okumak ve kitaplardan okumak farklı olabilir? University of California’da çalışan sinir bilim uzmanı Maryanne Wolf beynimizin bir ekrandan bir metni okumaya çalıştığında kitaptan o metni okurken aynı tepkiyi vermediğini söylüyor.

Örneğin konuşmayı öğrenirken çevremizdeki sesler sayesinde bunu öğreniyoruz fakat okumayı öğrenmek için ekstra bir çaba göstermemiz gerekiyor. Araştırmacı Wolf; beynimiz sadece okumak için özel bir hücre ağına sahip olmadığını söylüyor. Bir metni okuyacağımız zaman beynimiz yüzleri tanımak için geliştirdiğimiz ağı, harfleri tanımak için kullanıyor.

Dijital içerikleri okurkende yazı dışında başka bir içerik ekranda belirdiği an beynimiz ilk olarak o nesnenin ne olduğunu çözmeye odaklanıyormuş. Bundan dolayıda da algımız çok hızlı biçimde düşüyormuş.

Buna ekstra olarak bir ekrandan bir metin okuduğumuzda pek çok insan yazılı yayınlara göre bu içerikleri daha hızlı okuyor. Telefonda yaptığımız pek çok işlemi hızlı yapma alışkanlığı bizde hızlı okuma alışkanlığının oluşmasınada sebep olmuş. Farkında olmadan sahip olduğumuz daha hızlı okuma alışkanlığıda konuyu daha yüzeysel geçmemize sebep oluyor.

Nerede Kaldığını Hatırlamama

Araştırmayı buraya kadar okuduğumda, belki sadece dijital kitap okumak için bir araç alırsam bu sorunlar ortadan kalkar diye düşünürken bunun da bu sorunu ortadan kaldırmayacağını gördüm.

Basılı bir kitaptan bir şeyler okurken, beynimiz kitabın içerisinde otomatik olarak bir haritalama yapıyormuş. Örneğin; son okuduğunuz sayfada köpeğin öldüğü bölüm sayfanın sol üst kısmında yer alıyorsa, kitaba bir kaç gün sonra yeniden döndüğünüzde otomatik olarak beyniniz o bölümü size hatırlatabiliyormuş.

Bu işlem dijital içeriklerde neden olmuyor derseniz; dijital bir içerik okurken kitabın sayfasını değiştirme eylemi yerine, aşağı veya sağa kaydırma işlemini yapıyoruz. Her ne kadar bazı uygulamalar, sayfa değiştirme animasyonunu da kullanıyor olsalar, beynimiz ekranda kayan yazılar arasında nerede kaldığımızın haritasını oluşturamıyormuş.

Sayfa duygusu neden önemli?

Peki bu sayfa duygusu neden bu kadar önemli? Yani kaldığımız yeri hatırlamasak ne olur ki?

Dünya hafıza şampiyonasına katılanlara bu soruyu sorarsak herhalde bize güleceklerdir. Çünkü, bir şeyi hafızada tutmanın en etkili yolu; onu görsel olarak haritalayabilmekten geçiyor. Yani bu yarışmaya katılanların her biri metinleri veya rakamları kafalarında oluşturdukları bir hikayeye çevirerek bu işi başarıyorlar.

Beynimiz, yazıları kaydırma eylemi ile okumaya çalıştığımızda kayan yazılar arasında arada hiç bir bağ kuramıyor ve buda kelimelerin iletmesi gereken fikirlerin arasında ki bağların çok daha hızlı kopmasına ve pek çoğununun daha anlamsız hale gelmesine sebep oluyormuş. Özellikle okuduğumuz metin daha uzun olmaya başladıkça algımızda giderek azalıyor; özellikle 500 kelimeden daha uzun olan içerikleri dijital platformlarda okuduğumuzda algımız yüksek oranda azalıyor.

Okuduğunuz tür önemli mi?

Araştırmacılar okunan türe göre algı miktarınında değiştiğini keşfetmişler. Örneğin; bilim kurgu içerikleri, diğer içeriklere göre dijital platformlarda daha az anlama kaybı yaşanarak okunuyormuş. Harry Potter gibi kurgu romanları okuyanlar, diğer türlere göre okuduğunu daha iyi anlayabiliyormuş. Kurgusal romanların dışına çıkıldığında ise insanlar basılı yayınlardan okumalar yaptıklarında okudukları konuya daha fazla hakim oluyorlarmış.

Dikkatimizi Dağıtan Diğer Unsurlar

Sacramento’da California State üniversitesinde araştırmacı olan Dr.Jenae Cohn eğitimde teknolojinin kullanması üzerine yıllardır çalışıyormuş ve kendisi dijital okumayla ilgili bir kitap yayınlamış.

Dr. Cohn’a göre en büyük sorun sadece ekrandaki kelimeler değil, okuma yapıldığı sırada gelen bildirimler ve diğer dikkat dağıtıcı unsurların okumayı çok fazla böldüğü ve dikkatimizin çok kolay kaybolduğunu savunuyor. Keza, haksızda sayılmaz ben ne zamanki iPad’den bir kitap okumaya kalksam rahatsız etme moduna geçmeyi unutup sürekli olarak gelen bildirimlere maruz kalıyorum. Bildirime tıklamasam dahi bunları görmek dikkatimi dağıtıyor.

Tabi birde mavi ışınlar gözlerimizi çok daha fazla miktarda yoruyor ve uykuya dalmamızı sağlayan hormonların salgılanmasını geciktiriyorlar. Bazı elektronik kitap okuyucularda sadece kitap okuma işini yapabiliyor ve ekran parlaklığı gözü en alt seviyede rahatsız edecek şekilde ayarlanabiliyor.

Eğer bu cihazları kullanırsanız belki bu tarz dikkat dağınıklıklarının önüne belki geçebilir ve mavi ışınlara daha az maruz kalabilirsiniz. Hatta 2023 senesinde en çok satan ilk 10 adet elektronik kitap okuyucunun listesini de sizler için ekledim. Aşağıdaki linkten bu cihazlarada ulaşabilirsiniz.

Dijital okumanın hiç bir yararı yok mu?

İster istemez bende dijital okuma yapmanın hiç bir faydası yok mu diye sorgulamaya başladım. Tarafsız bilgiye ulaşmak için dijital okuma yapmanın yararlarını da araştırdım. Çünkü internette bir konuyu araştırırken sorduğunuz sorunun olumsuz veya olumlu durumuna göre değerlendirilmiş cevaplar alıyorsunuz.

Kolay Ulaşım ve Filtreleme

Dijital okumayı bu kadar çok yermeye de gerek olmadığını o zaman gördüm. İlk olarak hastalık veya bazı diğer özel koşullardan dolayı kitaplara ulaşamayan insanlar, bir cihazlar sayesinde bütün bir kütüphaneyi yanlarında taşıyabiliyorlar. Üniversiteler ve eğitim sürecinde olan öğrenciler yüzlerce sayfalık bir kitapta anahtar kelimeleri filtreleyip anında istenilen bilgiye ulaşabiliyorlar.

Ayrıca kitaplardaki metinlere websitelerinin linkleri kolaylıkla eklenebiliyor ve linkler sayesinde görsel içeriklere ve daha derin açıklamalarada ulaşılabiliyor.

Fiyat Farkı

Dijital yayınların pek çoğu basılı yayınlara göre çok daha ucuz ve buda kitaplara ulaşabilmeyi oldukça kolaylaştırıyor. Keza bende türk musikisi kitabının dijital versiyonunu bu yüzden tercih ettim, fiyatı neredeyse %70 daha ucuzdu.

Özel Yazı Tipleri

Birde dyslexia (disleksi) denilen hastalığa sahip olan kişiler, (disleksi öğrenme sürecinde zorluk yaşanmasına sebep olan bir hastalık) yazı tiplerini ve arka plan rengini değiştirdiklerinde daha rahat okuma ve algılama yapabiliyorlarmış. Birde görme engelli olan kişilerde bu kitapları bu cihazlardan dinleyebiliyor, okuyucu seçebiliyor, okuma hızınıda belirleyebiliyorlar.

Son Söz

Konuyu toparlayacak olursak, dijital yayınlar hayatımızda her zaman yer alacaklar ve teknolojik gelişmelerdende fayda sağlayamaya devam edecekler. Yazılı basınların için de aynı şeyi söylemek şu an için oldukça zor gibi gözüküyor. Dijital yayınlardan daha fazla miktarda fayda görmek içinse araştırmacı Naomi Baron’a göre daha yavaş okuma yapmamız, dikkat dağıtıcı unsurlardan uzak durmamız bu içeriklerden daha fazla yarar görmemizi sağlayacaktır.

Bu bölümde dijital yayınların basılı yayınlara göre ne gibi avantaj ve dezavantajları olduğunu konuştuk. Umarım sizlere faydalı bilgiler sunabilmişimdir. En kısa sürede yeni yayınlarda görüşmek üzere, kendinize çok iyi bakın hoşçakalın.

Referanslar

Lavoie, M. (2021, March 3). Reading online vs offline: What’s best for learning? Oxford Learning. https://bit.ly/48GlEjv

Hurt, A. E. (2023, September 5). Will you learn better from reading on screen or on paper?. Science News Explores. https://www.snexplores.org/article/learn-comprehension-reading-digital-screen-paper

Turkish Coffee Podcast Youtube Sayfası:

Turkish Coffee Podcast Haftalık Blog Sayfası:

0 notes